Szczury są fascynującymi zwierzętami. Inteligencja, empatia oraz bliska relacja z opiekunem to tylko niektóre z wielu szczurzych zdolności sprawiających, że kiedy raz je pokochamy, przepadamy. Aby zapewnić szczurom dobre warunki do życia, należy zapoznać się z ich potrzebami i dowiedzieć się, na co przede wszystkim trzeba zwracać uwagę na co dzień. Decydując się na szczury, warto uwzględnić ich silną stadność, potrzebę ruchu i życia na odpowiednio dużej przestrzeni, zapotrzebowania żywieniowe, długość życia oraz skłonność do zapadania na różne choroby.
Autor: lek. wet. Anika Bargiel-Madeja
https://anika.vet/
https://www.instagram.com/anika.vet/
Stadność szczurów
Szczury mają bardzo silną potrzebę życia w stadzie. Dlatego nie zaleca się trzymania szczurów w pojedynkę, minimum to dwa osobniki. Dogadają się ze sobą bez względu na dobór pod kątem płci. Połączenia różnopłciowe są więc możliwe, ale trzeba pamiętać, aby przynajmniej jedno ze zwierząt było wykastrowane. Unikniemy w ten sposób niekontrolowanego rozrodu.
Z czego wynika potrzeba do życia w grupie? Szczury komunikują się za pomocą ultradźwięków, których ludzkie ucho nie jest w stanie zarejestrować. Człowiek z czasem zaczyna rozumieć szczurzą mowę ciała, może nauczyć je różnych sztuczek (np. obrotu) czy reagowania na imię. Nie zastąpi to jednak szczurowi osobnika swojego gatunku, z którym może porozmawiać o wszystkim i o każdej porze.
Już dwa szczury tworzą hierarchię – jeden zostaje szefem. Myją się nawzajem, iskają, często śpią do siebie przytulone. W ciągu dnia zwykle odpoczywają, uaktywniają się wieczorem i w nocy. Dlatego, mimo zapewnienia szczurowi maksymalnej uwagi każdego dnia, człowiek nie jest w stanie zastąpić mu towarzystwa drugiego szczura. Badania naukowe wskazują, że szczury lepiej rozwijają się (więcej połączeń neuronalnych, grubsza kora mózgowa), gdy mają towarzystwo drugiego osobnika tego samego gatunku.
Szczury to zwierzęta stadne
Wydatki związane z posiadaniem szczura
Zakup szczura nie jest dużym wydatkiem. Często jest to koszt od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych. Można również przygarnąć szczurka z adopcji, co jest darmowe. Natomiast z całą pewnością nie jest to zwierzę tanie w utrzymaniu – zwłaszcza w okresie starzenia się szczura, kiedy wymaga on opieki weterynaryjnej. Jeśli mamy szczęście, pierwsze problemy zdrowotne zaczną pojawiać się po ok. półtora roku – dwóch latach. Co istotne, u młodych osobników również zdarzają się choroby, np. infekcyjne, jak zapalenie ucha czy płuc, pasożyty zewnętrzne, urazy. Niestety są to zwierzęta chorowite. Zabiegi weterynaryjne u dobrego weterynarza są kosztowne, a w Polsce specjalistów zajmujących się szczurami jest stosunkowo niewielu. Pamiętajmy więc o doliczeniu kosztu dojazdów do sprawdzonej przychodni.
Jednorazowo trzeba też pokryć wydatki w postaci klatki, akcesoriów (półki, hamaki, koszyczki, rury, pochylnie itp.) i transportera. Koszty stałe to przede wszystkim jedzenie: gotowa karma komercyjna, warzywa, owoce i inne przysmaki (np. jajka), słoiczkowe obiadki dla dzieci czy kaszki. Systematycznymi wydatkami są także: ściółka, hamaki i inne materiałowe elementy w klatce (które prędzej czy później giną w zębach „hamakożerczych” szczurów), zabawki, wizyty u lekarza weterynarii, badania oraz leki.
Klatka
Minimalne wymiary klatki dla szczurów to 80 x 50 x 80 cm. W Internecie możemy znaleźć różne kalkulatory, które wyliczą, jak dużą klatkę powinno się kupić w zależności od wielkości planowanego stada. Jednak sam wymiar klatki to nie wszystko. Bardzo ważne jest to, co znajdzie się w środku. Szczury uwielbiają się wspinać i spędzać czas w wyższych partiach klatki, dlatego warto zainstalować w niej plastikowe półki, drabinki, koszyczki, hamaki i rury prowadzące do domków.
Wyposażenie należy zaplanować tak, aby uniknąć upadku zwierzaka z wysokości. Można umieścić w połowie wysokości hamak, który złapie spadającego szczura. Warto również ulokować narożną kuwetę w górnej części klatki, gdyż wielu szczurom nie będzie się chciało schodzić na dół, aby załatwić potrzeby fizjologiczne. Dla starszych zwierząt zapewnijmy wygodne miejsce w niższych partiach, a także zawczasu zaopatrzmy się w klatkę „chorobówkę”, gdyby trzeba było oddzielić tymczasowo któregoś szczurka.
Odnośnie do kalkulatorów klatek, to znajdziemy zarówno proste (gdzie wpisuje się tylko wymiary klatki albo liczbę szczurów, którą chcemy mieć), jak i bardziej skomplikowane, uwzględniające jej wyposażenie, jak tutaj: link
Odpowiednia duża klatka i miejsce, w którym szczur będzie mógł spędzać czas są bardzo istotne
Klikając w podany link, można bardzo szczegółowo wyliczyć, czy w obecnej klatce zmieści się kolejny szczur i co zrobić, żeby jednak się zmieścił bez kupowania nowej klatki.
Planując miejsce dla szczurów w pomieszczeniu, ustawmy klatkę tak, aby nie stała w przeciągu, przy kaloryferze lub oknie. Temperatura w pokoju powinna być dość stabilna, gdyż duże wahania w ciągu doby mogą przyczynić się do różnych problemów zdrowotnych. Jako ściółka sprawdzają się zrębki bukowe wędzarnicze, pellet czy drobny żwirek drewniany, ściółka kukurydziana, konopna lub wiórki celulozowe. Unikajmy pylących trocin czy pelletu z drzew iglastych.
Wybiegi dla szczurów
Szczury potrafią pogryźć nawet bardzo wytrzymałe rzeczy: kable, ściany, łóżko itp. Łącząc ten fakt z istotną informacją, iż należy wypuszczać je z klatki, by dostarczyć im dodatkową przestrzeń i możliwość ruchu oraz eksploracji terenu, niezbędne jest odpowiednie przygotowanie pokoju. Dobrym rozwiązaniem jest schowanie niebezpiecznych przedmiotów, takich jak kable, trujące rośliny, lekarstwa, kosmetyki. Należy zabezpieczyć wartościowe rzeczy – szczur nie wie, że nie powinien gryźć „smacznego” laptopa lub że pani z biblioteki się rozzłości, jeśli zwrócimy tylko połowę książki, bo druga część została „przeczytana” przez jego zęby.
Kolejną sprawą jest zagrożenie ze strony innych zwierząt domowych, np. psa czy kota. Upewnijmy się, że będziemy w stanie zabezpieczyć szczury przed kontaktem z innymi zwierzętami. W sieci można znaleźć filmy oraz zdjęcia zwierzęcej przyjaźni międzygatunkowej, jednak nie zawsze jest tak pięknie. Wówczas zamiast szczurka siedzącego słodko na głowie psa może dojść do tragedii – zranienia lub nawet uśmiercenia naszego ukochanego zwierzaka. Nie warto ryzykować takich sytuacji poprzez zostawianie nawet łagodnych wobec siebie zwierząt bez nadzoru.
Szczury zwykle nie przepadają za bieganiem na otwartej przestrzeni, przemykają raczej pod łóżkiem, szafkami, wspinają się na półki i szukają zakamarków. Aby zapewnić im komfort na wybiegu, można zastosować tunele, domki z kartonu czy polaru. Poza tym warto aktywizować szczurki zabawkami, takimi jak kule smakule, maty węchowe, wędki z piórkami dla kotów, wyhodowany zielony owies, latem płytki basen z kawałkami owoców albo warzyw.
Dieta – czyli co jedzą szczury
Kluczem do zdrowia jest zbilansowana i urozmaicona dieta. Szczury są wszystkożerne, należy więc podawać im dobrej jakości mieszanki złożone z ziaren, nasion, warzyw, ziół i owoców oraz dodatku białka zwierzęcego. Alternatywą dla szczurków wybierających tylko najsmaczniejsze elementy mieszanki jest granulat. Pamiętajmy, że zapotrzebowanie na białko jest niższe w starszym wieku, co warto uwzględnić, analizując składy gotowych karm komercyjnych.
Wybierając pokarm dla naszych pupili, unikajmy tego z intensywnie barwionymi kolorowymi chrupkami, dużą ilością słonecznika, bananów, rodzynek czy grochu, a także ze zbyt ogólnymi opisami, np.:
- „mieszanka paszowa granulowana uzupełniająca” – nie wiemy, z czego się składa;
- „śruty i przetwory zbożowe” – nie podano jakie;
- „nasiona oleiste” – jakie?;
- „granulat białkowy” – jakiego białka użyto?.
Przez to ocena jakości karmy staje się niemożliwa.
Nie stosujmy lizawek solnych oraz wapienek czy nawet naturalnej sepii. Mitem jest też potrzeba podawania suchego chleba, aby zwierzę ścierało zęby. To, co znajduje się w karmie, w zupełności wystarcza szczurom do ścierania stale rosnących siekaczy. Chleb może przyczynić się do problemów z trawieniem i do nadwagi. Szczurzą dietę warto natomiast uzupełniać świeżymi warzywami, owocami, podawanymi od czasu do czasu owadami, suszonymi rybkami, orzechami oraz jajkami (z uwagi na ryzyko zakrztuszenia kruszącym się żółtkiem, lepiej podawać samo białko).
Szczury potrafią zjeść dużo więcej, niż potrzebują, dlatego ważna jest stała kontrola masy ich ciała i dostosowanie do niej ilości pokarmu. Potrafią magazynować jedzenie w domkach lub hamakach. Przed dosypaniem karmy warto sprawdzić, czy nie ma jeszcze gdzieś zachomikowanego jedzenia. Szczurki chore mogą mieć osłabiony apetyt, chudnąć, dlatego z pomocą przychodzą obiadki dla dzieci (np. risotto z indykiem i warzywami) oraz zbożowe kaszki dla dzieci (bez mleka), które są zwykle bardzo chętnie zjadane w okresie rekonwalescencji.
Tekst opracowała: lek. wet. Anika Bargiel-Madeja.
“Jestem lekarzem weterynarii i od początku w mojej pracy zajmuję się leczeniem gryzoni, królików, fretek, jeży i innych drobnych ssaków. Specjalizuję się w ultrasonografii i echokardiografii. Szczególne miejsce w moim sercu zajmują szczury, których opiekunem byłam przez wiele lat. W tej chwili opiekuję się dwoma cudownymi królikami – Lucy i o’Dimem, oraz najwspanialszymi pieskami pod słońcem Płotką i Jaskrem. Zapraszam do odwiedzenia mojej strony internetowej oraz profilu na Instagramie:
https://anika.vet/
https://www.instagram.com/anika.vet/”
Artykuł z magazynu PUPIL numer 3(31)/2023