Szczury w centrum uwagi. Bliskie spotkania z niezwykłymi gryzoniami

Fundacja Koty u Beaty została oficjalnie założona w listopadzie 2022, jednak działania „z sercem do zwierząt i z wdzięcznością do ludzi” były realizowane już dużo, dużo wcześniej.

 

 

Z założycielką domowej hodowli szczurów rodowodowych

Husarskie Skrzydła – Justyną Koczorowską

rozmawiała Katarzyna Marciniak.

FB: @husarskieskrzydla, www: szczurnik.pl

 

Do jakiego stowarzyszenia hodowców szczurów Pani należy?

Aktualnie jestem członkiem stowarzyszenia Rodent Club w Polsce.

Skąd się wzięła u Pani pasja do szczurów?

Wykiełkowała z miłości do kynologii. Nie mogłam mieć własnego psa, więc postawiłam na szczury, które również są bardzo inteligentne i przywiązują się do opiekuna. Szczury wypracowały sobie wyjątkowe miejsce w moim sercu. Aktualnie mam oprócz szczurów trzy psy.

Gdzie prowadzi Pani swoją hodowlę?

Moje szczury mieszkają ze mną w moim domu, mają swój pokój.

Jak długo zajmuje się Pani hodowlą szczurów?

Hodowla powstała pod koniec 2014 roku, choć pierwszy udany miot narodził się dopiero rok później. Początkowo prowadziłam ją z przyjaciółką, zresztą nadal mogę na nią liczyć w wielu sprawach. Samymi szczurami zajmuję się już od piętnastu lat.

Jak ludzie reagują na Pani niezwykłą pasję?

Różnie, zależy, na kogo się trafi. Nie kryję się z tym, że jestem hodowcą szczurów, bo są one moją ogromną pasją. Zdarza mi się jednak spotkać się z lekceważącym podejściem nawet w środowiskach zwierzolubnych. Z kolei osoby niezwiązane ze zwierzętami zawsze pytają, czy to mój biznes i są szczerze zaskoczone, gdy mówię, że robię to hobbystycznie. Na szczęście nie brakuje życzliwych i otwartych ludzi.

Czy na przestrzeni lat zmienił się stosunek ludzi do tych zwierząt?

Pierwszym skojarzeniem dla większości nadal jest dziki szczur – szkodnik. Zasługą Internetu jest to, że coraz więcej ludzi wie, że istnieją szczury domowe. Nie powiedziałabym jednak, że są traktowane poważnie jako zwierzęta domowe. To dość przykre. Są małe i żyją krótko, ale potrafią nawiązać wspaniałą relację z opiekunem, jeśli tylko ich potrzeby zostaną zaspokojone.

Jak długo żyją?

Średnio około 2 lat. Zwykle szczur w dniu swoich trzecich urodzin dostaje ode mnie specjalny tort. Szczurki odmiany dwarf są nieco żywotniejsze, mogą osiągać wiek ponad 4 lat. Jednak to, ile będzie żył szczur, zależy w dużej mierze nie tylko od genów, ale przede wszystkim od opieki, również weterynaryjnej.

Ile szczurów liczy Pani hodowla?

W tej chwili jest ich 20. Zwykle mam ich około 25. To nie jest duża liczba jak na hodowlę.

Czy wolą żyć samotnie, czy stadnie?

Żaden szczur nie chce żyć samotnie. Bez stada nigdy nie będzie szczęśliwy i nie będzie się prawidłowo rozwijał. Osoba początkująca lub mająca niewielkie doświadczenie nie jest w stanie dojrzeć tego, jak ogromne psychiczne szkody wyrządzane są szczurowi trzymanemu w pojedynkę. Stąd łatwo można znaleźć opinie w sieci w stylu „A ja miałem jednego i nic mu nie było”. To, że szczur je i się porusza, jeszcze nie znaczy, że wszystko jest, jak należy. Owszem, ożywia się na widok opiekuna, ale w dużej mierze dlatego, że ten opiekun jest jedyną atrakcją w jego życiu. Jak kot dla samotnej staruszki, której nie odwiedza rodzina ani znajomi. Dla szczura nie ma nic gorszego niż samotność, tak samo, jak dla człowieka.

Czy wchodzą w interakcje z innymi zwierzętami?

Są szczury, które pokojowo współistnieją z psami. Jednak ja takich kontaktów bezpośrednich nie polecam. Trzeba być świadomym ryzyka. Bo ryzyko jest zawsze. Szczur albo będzie potencjalną ofiarą np. w przypadku kota, albo agresorem. Chętnie zapoluje na chomika lub mysz, jego relacje ze świnką morską czy królikiem również nie będą pokojowe. A jeśli nawet będą — raczej do czasu, w którym instynkt weźmie górę.

Czy chorują?

Jak najbardziej. Typowe są choroby dróg oddechowych. Od przeziębienia po groźne zapalenie płuc, a także problemy kardiologiczne. Bardzo częste są nowotwory. Ogólnie dużym problemem jest bardzo niewielka ilość lekarzy weterynarii specjalizujących się lub mających doświadczenie w skutecznym leczeniu gryzoni. Przed adopcją lub kupnem szczurów powinno się sprawdzić, czy w danej miejscowości taka osoba przyjmuje. Jeśli nie, to należy rozważyć możliwość dojazdów do innego miasta. Sama regularnie dojeżdżam ponad 100 km do lecznicy. Szczury bardzo rzadko odchodzą, na nic nie chorując. Wiele objawów chorób jest odczytywana przez opiekunów jako symptomy starości.

Co najbardziej w nich Pani lubi?

Wszystko lubię, poza sprzątaniem klatek. Moim konikiem są ich zachowania. Ujmują mnie relacje, jakie budują ze mną i wobec siebie nawzajem. Samiczki sygnalizują mi, kiedy coś niedobrego dzieje się z ich koleżanką ze stada. Są ze sobą niesłychanie zżyte. Ponadto obserwuję, że szczury z jednej hodowli lub kraju (niektóre moje szczury pochodzą z importu) rozpoznają się i trzymają często razem. Niektóre uwielbiają być głaskane, rozdają wtedy buziaki i iskają. Bywają o siebie zazdrosne podczas głaskania. Niektóre obrażały się za pozostawienie ich pod opieką innej osoby podczas mojego wyjazdu, nawet jeśli to był domownik. Jednocześnie nie są w żaden sposób służalcze. Robią, co chcą i na ich szacunek trzeba często zasłużyć.

 

„Nawet w najgorszym dniu wzięcie szczura na ręce sprawia, że przynajmniej na chwilę zmienia się mój świat”.

 

Czym różni się szczur domowy od dzikiego?

Istnieją dwa gatunki szczurów dzikich: szczur śniady i wędrowny. Domowe szczury są potomkami tego drugiego. Selekcja hodowlana doprowadziła do tego, że istnieje wiele odmian domowych szczurów. Różnią się rodzajem ucha, sierści, barwą, znaczeniami. Domowy żyje dłużej od dzikiego szczura. Chętniej nawiązuje kontakt z człowiekiem, nie boi się go instynktownie.

Nie jest tak reaktywny. Nadal jednak jest szczurem i jego potrzeby wynikają z jego natury. Musi żyć w stadzie. Dodatkowo może się rozmnażać niesłychanie szybko, unika otwartych, nieznanych przestrzeni, a zapach drapieżników bardzo go stresuje.

Co powinno się wiedzieć przed zakupem szczura?

Są silnie stadne. W warunkach domowych muszą żyć w jednopłciowych grupach, które uniemożliwią im rozmnażanie. To najprostszy sposób. Inny to kastracja wszystkich szczurów jednej płci. Wtedy można mieć stado mieszane. Oczywiście klatka musi być odpowiednio duża i urządzona. Jednak szczury nie powinny spędzać w niej całej doby. Powinny mieć wybiegi w zabezpieczonym pokoju (m.in. powinny być pochowane lub usunięte kable). Większość lekarzy weterynarii niestety nie ma pojęcia o leczeniu tych zwierząt. A szczury żyją krótko. Jeśli nie znajdziemy dobrej klatki w sklepie zoologicznym, możemy ją zamówić przez Internet. Co, jeśli w naszej miejscowości nie ma weterynarza specjalizującego się w leczeniu szczurów? Nikt nie będzie leczył szczura zdalnie.

Czy zajmowanie się szczurem jest czasochłonne?

I tak, i nie. Zdrowym szczurom nie trzeba poświęcać wiele czasu. Wymagają kontaktu z człowiekiem i co najmniej godzinnych wybiegów. Opiekun powinien być obecny w ich trakcie.  Wybiegi są wspaniałą okazją do niewymuszonego kontaktu z człowiekiem, na szczurzych zasadach. Chcą, to podchodzą i robią to na ogół chętnie. Sytuacja komplikuje się jednak, kiedy szczur zaczyna poważnie chorować. Dojazdy do lecznicy, wizyty…  Czasem też podawanie leków całemu stadu dwa razy dziennie i ewentualne inhalacje, gdy wszystkie szczury złapały jakąś bakterię. Ciężko chory szczur jest bardzo wymagający, jeśli ma wrócić do zdrowia. Wymaga często naprawdę dużej troski i poświęcenia czasu.

Jaką osobowość mają szczury?

Są ciekawskie, wszędobylskie, empatyczne i bardzo kontaktowe. Nie ma dwóch szczurów, które miałyby identyczny charakter. Nawet te z jednego miotu się różnią. Jedne są naturalnymi liderami, inne mają cechy idealnej niani i „matkują” młodym szczurkom w stadzie. Są szczury zdystansowane wobec człowieka, naturalnie, nie mając z nim żadnych negatywnych skojarzeń. Inne są dosłownie zafiksowane na człowieku. Są szczury wesołe i poważne, flegmatyczne i choleryczne, introwertyczne i ekstrawertyczne, bardzo wrażliwe na zmiany i przeciwnie, takie „betony”. Ich piękno polega na tym, że są różnorodne jak ludzie.

Czym powinno się karmić szczura?

Najwygodniejszą opcją jest kupno specjalnej karmy. Może mieć formę mieszanki lub granulatu. Wybierając karmę, warto zwrócić uwagę na jej skład, a także wygląd. Lepiej na niej nie oszczędzać, tym bardziej że szczury jedzą niewiele. Dobrze wybierać karmy dedykowane szczurom, a nie ogólnie karmę dla gryzoni. Gryzoniem jest również koszatniczka czy szynszyla, która ma zupełnie inne potrzeby żywieniowe niż szczur.

 

Jakie są najważniejsze elementy szczurzej diety?

Podstawą są nasiona i ziarna, ważne są także warzywa i owoce. Szczury chętnie jedzą suszone zioła, a także mięso. To nie są zwierzaki, które są weganami! Są wszystkożerne i białko zwierzęce jest ważne w ich diecie, zwłaszcza w przypadku młodych osobników. Nie wolno jednak przesadzić z ilością, mały kawałek chudego mięsa raz na tydzień lub dwa wystarczy. Z owoców niezalecane są cytrusy. Można uzupełniać dietę pestkami dyni, słonecznika czy orzechami, ale trzeba pamiętać, że to kaloryczne przysmaki. Z pewnością szczury nie powinny dostawać przetworzonego ludzkiego jedzenia, zawierającego sól, cukier, alkohol czy kofeinę.

Jak wygląda klatka i jej wyposażenie?

Optymalne wymiary klatki dla stadka do 4 szczurów, to 80x50x80 cm. Ściółka nie powinna pylić ani być wyprodukowana z drzew iglastych. Sprawdzają się wędzarnicze zrębki bukowe, odpylone trociny końskie oraz drybedy. W klatce powinny znaleźć się stabilne półki, na których szczury będą mogły odpoczywać i swobodnie się poruszać. Sprawdzają się różnego rodzaju kryjówki, takie jak rury, domki czy hamaki. Wszystko to można zorganizować niewielkim kosztem. W sieci można znaleźć osoby szyjące całe zestawy hamaków, do wyboru, do koloru. Klatki niektórych miłośników szczurów to dzieła sztuki.

Jakich zabawek, czy innych gadżetów potrzebuje szczur?

Szczur jest inteligentnym zwierzęciem, bez zabawek również znajdzie sobie zajęcie. Lubi buszować w kartonach, zwłaszcza jeśli znajdzie tam smakołyki. Sprawdzają się maty węchowe i zabawki edukacyjne dla psów. W upalne dni wielką frajdą jest basen, z którego może wyławiać sobie np. makaron. Trzeba jednak uważać na przeciągi i dbać o to, by woda nie była zbyt zimna. Z akcesoriów najważniejszy jest transporter, by bezpiecznie przewozić szczury do weterynarza lub mieć gdzie umieścić podczas sprzątania klatki.