Preparaty spot on/line on, potocznie nazywane kroplami, to substancje płynne zamknięte w pipecie. Są podawanie miejscowo na skórę, w celu eliminacji pasożytów zewnętrznych. O działaniu opowie lek. wet. Robert Czekalski.
Preparaty spot on/line on na kleszcze
Różnią się między sobą składem – co z kolei przekłada się na różny czas działania, a także gramaturą, odpowiednią w zależności od wagi zwierzęcia. Niektóre preparaty są dostępne do stosowania tylko dla psów, inne zarówno dla psów, jak i kotów co determinowane jest ich składem. W kroplach dostępne są również produkty złożone, które po zakropieniu mają działanie na inne pasożyty, zarówno zewnętrzne i/lub wewnętrzne – w zależności od składu produktu. Część kropli dostępna jest w sklepach zoologicznych czy marketach, inne z nich przepisywane są na receptę przez weterynarza i możemy je nabyć tylko w lecznicach weterynaryjnych. Pamiętajmy że bez względu na rodzaj kropli powinniśmy zapoznać się z broszurą informacyjną o produkcie.
Które krople są najlepsze przeciwko kleszczom?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, które krople są najlepsze przeciwko kleszczom. Natomiast przy zakupie kropli warto przeanalizować ich skład pod kątem substancji czynnej, w zależności od aktualnych potrzeb naszych podopiecznych. Choroby odkleszczowe wywołują poważne problemy zdrowotne. Nierzadko są przyczyną zgonu zwierzęcia. Dlatego tak istotna jest profilaktyka i dobranie odpowiedniego preparatu. Zakres działania danego preparatu jest pierwszą rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę. Do substancji najczęściej stosowanych przez producentów preparatów przeciw kleszczom należą fipronil, permetryna, flumetryna, imidakloprid, amitraza. Coraz większą popularnością cieszą się olejki eteryczne bądź preparaty ziołowe. Niektórzy opiekunowie zwierząt rezygnują ze stosowania preparatów konwencjonalnych na rzecz metod naturalnych lub gotowych wyciągów ziołowych dostępnych w sprzedaży. Jest to ogromne ryzyko. Metody tego typu mogą być stosowane wspomagająco, ale nie zapewnią pełnej ochrony, jaką dają środki przebadane pod względem skuteczności. Preparaty nakrapiane na skórę cieszą się niesłabnącą popularnością i to im poświęcimy uwagę w tym artykule. Obecnie na rynku jest dostępnych kilkadziesiąt różnych produktów z kilkoma substancjami czynnymi i różnym czasie działania.
Płyny nakrapiane na skórę, dostępne bez recepty tzw. OTC, wykazują działanie bójcze przed kleszczami od jednego do maksymalnie czterech tygodni, w zależności od substancji czynnej.
Środki weterynaryjne, dostępne jako leki (na receptę) nawet do trzech miesięcy. Jeżeli chodzi o pchły, każdy z dostępnych preparatów wykazuje skuteczne działanie przez minimum trzy tygodnie.
Preparaty dostępne bez recepty działają przeciwko kleszczom przez 3-4 tygodnie, zaś weterynaryjna (na receptę) nawet do trzech miesięcy.
Jaki jest mechanizm działania kropli typu spot on i line on?
Wśród środków wydawanych bez recepty tzw. OTC Fipronil jest najpopularniejszą substancją o działaniu owado- i roztoczobójczym, stosowaną w kroplach. Działanie fipronilu oraz jego metabolitu siarczanu fipronilu polega na hamowaniu przepuszczalności kanałów chlorowych, w ten substancja blokuje transfer jonów chlorowych przez błonę komórkową. Doprowadza to do niekontrolowanej aktywności ośrodkowego układu nerwowego owadów i roztoczy, a w konsekwencji do ich śmierci. Często dodatkiem w kroplach z fipronilem jest metopren lub piryproksyfen- są to substancje hamujące rozwój niedojrzałych postaci owadów. Cząsteczki te imitują działanie hormonu juwenilnego, prowadząc do zaburzenia rozwoju i śmierci poszczególnych stadiów rozwojowych pcheł i kleszczy. Substancje te skutecznie uniemożliwiają rozwój jaj, larw i poczwarek pcheł, co zapobiega skażeniu przez niedojrzałe stadia rozwojowe środowiska, w którym przebywają zwierzęta. Krople z tymi substancjami, w przypadku jednorazowej aplikacji, mają skuteczność bójczą około 1 tygodnia w stosunku do kleszczy oraz 3 do 4 tygodni w stosunku do pcheł.
Kolejną grupą substancji ogólnodostępnych są pyretroidy, najczęściej w składzie kropli występuje permetryna lub flumetryna, do których w niektórych preparatach dodawany jest imidakloprid – substancja z innej grupy o działaniu bójczym w stosunku do owadów.
Permetryna jest wysoce toksyczna dla kotów i absolutnie nie może być u niech stosowana. Substancja ta działa na błonę neuronów owadów, zaburzając przepływ jonów potasu i sodu w kanałach regulujących polaryzację błony. To zaburzenie skutkuje paraliżem pasożyta. Skuteczny czas działania wynosi około miesiąca w stosunku do pcheł i kleszczy. Rzadko spotykaną substancją jest amitraza zapobiega przyczepianiu się i działa eliminująco na roztocza pasożytnicze, w szczególności kleszcze, substancja również ta działa kontaktowo porażając pasożyta. Olejki eteryczne i preparaty ziołowe mają delikatne działanie, dlatego nie należy stosować jako jedynej ochrony przeciwko kleszczom. Jednakże mogą być one polecane zwierzętom, których stan nie pozwala na zastosowanie klasycznej ochrony ze względu na problemy zdrowotne. W przypadku olejków stosowane są wyciągi z cedru, eukaliptusa czy cytryny, a z ziół wielką popularnością wśród opiekunów cieszy się czystek.
Czy jako właściciele czworonogów, mamy jakiś wpływ na skuteczność kropli?
Tak, pamiętając o pewnych zasadach. Bez względu na rodzaj kropli podstawową jest dobór odpowiedniej dawki w stosunku do masy ciała zwierzęcia i prawidłowa aplikacja preparatu. Krople powinny wchłonąć się przez skórę. Aplikacja na sierść może okazać się nieskuteczna, w przypadku dużej objętości dawkę należy rozdzielić w kilku miejscach, najlepiej w okolicy gdzie zwierzę nie będzie w stanie zlizać preparatu. Skóra oraz sierść naszego czworonoga w momencie aplikacji powinny być suche. Po aplikacji preparatu nie powinniśmy kąpać naszego zwierzaka przez minimum trzy dni, aby roztwór dobrze się wchłonął. W późniejszym czasie po aplikacji kropli do kąpieli psa nie są zalecane szampony o działaniu przeciwłojotokowym, gdyż mogą nadmiernie rozpuszczać sebum ze skóry, co w konsekwencji obniży skuteczność kropli. Początek okresu działania kropli od momentu zakropienia bywa różny w zależności od substancji czynnej zawartej w preparacie, a więc powinniśmy stosować krople na zakładkę, czyli kolejna dawka powinna być podana 2-3 dni wcześniej, zanim skończy się okres działania poprzedniej.
Nie widzę pcheł ani kleszczy na sierści. Czy muszę zabezpieczać zwierzę?
Jeżeli chcemy być spokojni, to lepiej zapobiegać inwazji, niż potem borykać się z jej negatywnymi konsekwencjami. Niewielka liczba pcheł może pozostać niezauważona w momencie, gdy nie wywołują świądu. Po bliższym przyjrzeniu się i wyczesaniu można wykryć ich odchody w sierści – sygnał, że są obecne. Stadia rozwojowe kleszczy takie jak larwy i nimfy ze względu na niewielkie rozmiary mogą być łatwo przeoczone. Również nienassane dorosłe kleszcze, zwłaszcza u psów o długiej sierści, często pozostają niezauważane. Większość dorosłych kleszczy zauważa się, gdy pozostają przyczepione przez co najmniej dwa dni. Obecność miejscowych reakcji skórnych w miejscu wczepienia się kleszcza może pomóc w rozpoznaniu inwazji, ponadto polecane jest regularne przeglądanie sierści w poszukiwaniu pasożytów. W przypadku gdy zwierzę było zabezpieczone preparatem przeciwkleszczowym, a mimo tego kleszcz wbił się w skórę, nie należy panikować. Takie sytuacje się zdarzają. Żadna forma zabezpieczenia przeciwkleszczowego nie daje 100% ochrony, jeżeli aplikacja kropli przebiegła prawidłowo, kleszcz w momencie wbicia się został porażony i jest już martwy. Szansa na zakażenie chorobą odkleszczową jest wtedy marginalna. Co innego, gdy znajdziemy wyraźnie opite kleszcze mimo zastosowania środka. W takiej sytuacji należy niezwłocznie udać się do lekarza weterynarii. Trzeba pamiętać, że przechorowanie babeszjozy nie powoduje powstania odporności, a każda kolejna inwazja pierwotniaka często charakteryzuje się cięższym przebiegiem. Podstawą zwalczania chorób odkleszczowych jest niedopuszczenie do ukąszenia zwierzęcia przez kleszcza co jest istotą stosowania preparatów ochronnych.