Świnka morska (kawia domowa) – żywienie

Świnka morska (kawia domowa) pochodzi z Ameryki Południowej. Od tysięcy lat jest tam… kulinarnym przysmakiem. Jednak w Europie jest jednym z najczęściej wybieranych pupili wśród gryzoni do domu. Jak opiekować się kawią domową, a przede wszystkim jak żywić żeby cieszyła się dobrym zdrowiem i kondycją? O tym w tym artykule.

Świnka morska czy Kawia?

Wszystko zaczęło się od Linneusza, który w swoim dziele Systema Naturae z 1758 roku jako pierwszy opublikował naukowy opis Kawii domowej. Oznaczył ją wtedy jako Mus porcellus zaś jako typową dla niej lokalizację wskazał Brazylię. Epitet gatunkowy –  porcellus pochodzi z łaciny i znaczy dosłownie  – mała świnia. W 1766r., Pallas zaproponował utworzenie rodzaju Cavia, natomiast w 1777r., niemiecki przyrodnik Erxleben po raz pierwszy opisał zwierzę pod współczesną nazwą Cavia porcellus.

W polskiej literaturze zoologicznej dla określenia gatunku Cavia porcellus używano zwyczajowej nazwy „świnka morska”. Jednak w publikacji ”Polskie nazewnictwo ssaków świata” wydanej przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk w 2015r, rodzajowi Cavia nadano nazwę Kawia, zaś niegdysiejszej „śwince morskiej” kawia domowa. Autorzy publikacji zmianę uzasadniali tym, że przyjęta w potocznym rozumieniu nazwa zwierzęcia wynikała z błędnego tłumaczenia nazwy oryginalnej na angielską („guinea pig, dosł. „świnia gwinejska”) i późniejszego trudnego do uzasadnienia przełożenia nazwy w tłumaczeniu jej z angielskiego na poszczególne języki narodowe. W dialektach Inków nazwa ma zapis kojarzący się z „guinea” i to ona mogła zostać błędnie przetransponowana na język angielski. Dodatkowo autorzy wspomnianej publikacji PAN podkreślają, że pozostałe gatunki rodzaju Cavia nie były nazywane świnkami. Kawie nie są zwierzętami morskimi, a „świnka pospolita” to nazwa ryby. Z tych powodów ujednolicono nazwę rodzajową gatunku Cavia porcellus w odniesieniu do pozostałych kawii.

Żywienie

W związku ze swoim pochodzeniem kawia jest dosyć egzotycznym zwierzęciem. Nie jest jednak specjalnie wymagająca jeśli chodzi o potrzeby żywieniowe. Jest gatunkiem typowo roślinożernym. Dieta Kawii powinna opierać się na dobrej jakości sianie, świeżych oraz suszonych ziołach, zielonkach, warzywach i  w mniejszym stopniu owocach. Są to zwierzęta wybredne i szybko przyzwyczają się do ulubionych smaków, dlatego od wczesnej młodości należy przyzwyczajać je do zróżnicowanych pokarmów. Każdy nowy składnik diety powinien być wprowadzany powoli, zaś właściciel powinien obserwować reakcję zwierzaka. Ewentualne wzdęcia i biegunki są bardzo niebezpieczne, zwłaszcza w przypadku młodych zwierząt.

Siano

Stanowi podstawę diety świnki. To właśnie na takim włóknistym pokarmie ścierane są zęby zwierzęcia. Siano to także ważne źródło błonnika, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego. Kawie powinny mieć nieograniczony dostęp do siana. Ważne, aby było systematycznie wymieniane, ponieważ zanieczyszczone i nieświeże może być szkodliwe. Siano dobrej jakości jest zielonkawe, ładnie pachnie i się nie zapylone. Nie powinno być także ciepłe w dotyku, ponieważ może to świadczyć o rozpoczęciu procesu fermentacji. Jeżeli świnka nie chce jeść siana, można spróbować kupić sianko smakowe tzn. z dodatkiem np. ziół. Jeśli i to nie pomoże należy skonsultować się z lekarzem weterynarii, gdyż może to sygnalizować początek problemów z zębami.

Zielonki i zioła dla kawii

Zielonki, czyli jak popularnie nazywamy zielone części roślin (liście, nacie) powinny być częścią codziennej diety. Powinniśmy podawać je zawsze świeże, umyte i osuszone. Jest to o tyle ważne, że mokre lub zwiędłe mogą wywołać wzdęcia lub biegunkę. Alternatywą jest zawsze podanie zielonek w formie suszonej. Kawiom bezpiecznie możemy podawać m.in. natkę pietruszki, marchewki, koper, miętę, melisę, oregano, koniczynę, cykorię, lucernę, pokrzywa, liście malin, jeżyn, rzodkiewki, kalafiora, brokuła i wiele innych. Należy unikać podawania sałaty zarówno masłowej jak i lodowej, gdyż mogą one zawierać dużą ilość metali ciężkich. Nie polecane są także pędy i liście pomidora ponieważ są toksyczne. Ponadto takie warzywa jak: szpinak, szczaw i jarmuż podawane w dużych ilościach zaburzają wchłanianie wapnia.

Warzywa i owoce

Podobnie jak w przypadku zielonek – podawane warzywa i owoce powinny być świeże, umyte i osuszone. Te, które są bogate w cukier powinny być podawane w bardzo małych ilościach. Chodzi m.in. o marchewkę, jabłko czy buraka. Nie zaleca się stosowania cytrusów, bananów, winogron.

Karma

Powinna dostarczać niezbędnych mikro- i makroelementów oraz być bogata w niezbędne włókno. Warte polecenia są zwłaszcza te karmy, które zawierają w swoim składzie granulat z suszonej trawy bądź lucerny będących źródłem włókna pokarmowego. Dodatkowo w przypadku takiej karmy kawie nie mają możliwości wybierania co smaczniejszych kąsków ale otrzymują zbilansowany pokarm w każdej granuli.

Prócz karm podstawowych warto wspomnieć również o kolbach. Godne uwagi są zwłaszcza te pozbawione cukru, syropu skrobiowego, ziaren zbóż, barwników i konserwantów. Jak również o zdrowych przekąskach złożonych z suszonych warzyw oraz ziół.

Woda

Nie należy podawać wody destylowanej i wysokozmineralizowanej. To czy zwierzak pije z miski czy też poidła zależy od jego indywidulanych preferencji. W przypadku poideł należy dbać o ich higienę, dokładnie myć wszystkie części oraz często wymieniać wodę. Zdarza się, że świnki nie piją w ogóle. Najczęściej dotyczy to tych zwierząt, w których diecie są duże ilości soczystych pokarmów.  Wskaźnikiem prawidłowego nawodnienia organizmu jest ilość wydalanego moczu – jeśli jest go niewiele, należy skonsultować się z lekarzem weterynarii.

Witamina C w diecie kawii

Kawie domowe nie mają zdolności syntezy witaminy C. Dlatego powinniśmy dostarczać im tę witaminę za pomocą zbilansowanej diety (bogata w witaminę C jest m.in. natka pietruszki, papryka). W przypadku dorosłych, zdrowych osobników nie ma potrzeby dodatkowej suplementacji witaminy. Jednak u zwierząt młodych, chorych, ciężarnych, karmiących lub starszych dodatkowe podawanie witaminy C, może okazać się konieczne. Należy przy tym pamiętać, że dawki witaminy C mogą się wahać od 20 do nawet 200mg/kg, zatem odpowiednią dawkę powinien ustalić lekarz weterynarii uwzględniając wiek i stan zdrowia pacjenta. Jednym z najczęstszych błędów popełnianym przez właścicieli jest podawanie witaminy C w poidle – podana w ten sposób witamina ulega rozkładowi pod wpływem światła i jest nieaktywna. Najlepszy sposób podawania witaminy – bezpośrednio do pyszczka lub polanie nią np. liści.

Należy pamiętać, że ze względu na fizjologię przewodu pokarmowego Kawia nie może nie podejmować pokarmów. O ile w przypadku np. psa jednodniowa głodówka jest czasami wskazana, o tyle u kawii jednodniowy brak apetytu jest już niepokojącym symptomem. Warto obserwować naszych pupili i zgłębiać wiedzę na temat ich żywienia po to, aby jak najdłużej mogli cieszyć się dobrym zdrowiem.

Tekst został przygotowany przez specjalistę z firmy Certech – Monikę Sak

Artykuł z magazynu PUPIL numer 3(19)/2020