Dieta agamy brodatej. Jak karmić jaszczurkę.

Tekst powstał we współpracy z hodowlą Gady z brodą.

Więcej o agamach brodatych dowiesz się pod adresem: gadyzbroda.pl/agama-brodata/

Karmienie agam zależy od wieku

Agama brodata na różnych etapach swojego życia będzie wymagać innych proporcji pokarmu zwierzęcego i roślinnego. Młodsze osobniki powinny spożywać więcej pokarmów zawierających białko, a dorosłe agamy powinny mieć przewagę roślin.

Karmienie młodych agam (do 4-6 miesiąca życia)

W początkowym okresie życia – od wyklucia do około 6 miesiąca, agamy brodate dość intensywnie rosną, co przekłada się na duże zapotrzebowanie na białko zwierzęce. Podstawą diety w tym okresie powinny być owady karmowe, takie jak świerszcze, karaczany i szarańcza. Młode osobniki powinniśmy karmić 2-3 razy dziennie, pamiętając o dopasowaniu wielkości owadów do rozmiaru głowy jaszczurki, aby zapobiec ewentualnym problemom z połykaniem. Choć w pierwszych miesiącach życia to białko decyduje o prawidłowym rozwoju, warto stopniowo wprowadzać zieleninę i przyzwyczajać jaszczurkę do przyszłej, bardziej zróżnicowanej diety. Proporcja owadów do roślin powinna wynosić 90:10. Im wcześniej zaczniemy podawać rośliny, tym później będziemy mieć mniej problemów z dietą dorosłej jaszczurki. Agamy, które nie są przyzwyczajane od małego do roślin, później w dorosłości niechętnie spożywają zieleninę, więc dobre nawyki żywieniowe warto kształtować na wczesnym etapie życia agamy. Nawet jeśli jaszczurka nie będzie od razu spożywać zieleniny, z czasem zacznie ją podskubywać.
Warto pamiętać, że granica 6 miesięcy jest dość elastyczna i wiele zależy od tempa wzrostu jaszczurki. Zwykle w ciągu pół roku agama osiąga długość 30 cm, więc jeśli zauważymy, że wzrost następuje wolniej, możemy okres karmienia z przewagą owadów wydłużyć. Działa to także w drugą stronę – jeśli nasza jaszczurka urośnie do 30 cm przed upływem 4-6 miesięcy, możemy karmić ją jak starszą agamę. Podajemy wtedy po równo pokarm roślinny i zwierzęcy.

Karmienie starszych agam (do 12 miesiąca życia)

W okresie między 6 a 12 miesiącem życia agamy powinniśmy stopniowo zwiększać rolę pokarmu roślinnego w diecie i ograniczać pokarm zwierzęcy. Proporcja między roślinami a owadami powinna wynosić pół na pół. Owady nadal będą stanowić istotne źródło białka, lecz warto zadbać o poszerzanie listy ziół i warzyw i podawać m.in. liście mniszka lekarskiego, rukolę, bazylię lub roszponkę. W tym wieku częstotliwość podawania owadów powinna być ograniczona do 1-2 razy dziennie, a rośliny mogą być na stałe w terrarium. Jeśli widzimy, że agama ma problem ze spożywaniem roślin, powinniśmy rozpocząć karmienie od podawania zieleniny, a dopiero po kilkunastu/kilkudziesięciu minutach podawać owady. Warto też wypróbowywać różne gatunki roślin i wybierać te, które podpasują jaszczurce.

Karmienie dorosłych agam (po 12 miesiącu życia)

Po ukończeniu roku życie agam brodatych wchodzi w fazę dorosłości, a główny akcent żywieniowy przenosi się na pokarm roślinny. Warzywa, zielone liście oraz zioła powinny stanowić 70–80% diety, a pozostałe 20–30% to pokarm zwierzęcy w postaci żywych owadów karmowych. Białko zwierzęce możemy podawać częściej w momentach większego zapotrzebowania (np. samicom, które składały jaja i potrzebują białka na regenerację, agamom po przebytej chorobie pasożytniczej lub po zimowaniu), lecz zwykle dorosłą jaszczurkę karmi się owadami co 2-3 dni, a rośliny powinny być na stałe dostępne w terrarium. Dorosłość agamy możemy określić po jej długości, która wynosi 45-55 cm. Jeśli jaszczurka osiągnie tę długość szybciej niż w 12 miesięcy, powinniśmy wcześniej zmienić proporcje pokarmu i karmić ją jak dorosłego osobnika.

Jaki pokarm możemy podawać agamie

Agama brodata może spożywać szeroką gamę produktów roślinnych i zwierzęcych. Skupimy się przede wszystkim na tych, które są najczęściej stosowane i jednocześnie łatwo dostępne.

Pokarm zwierzęcy – owady karmowe

W Polsce istnieje wiele hodowli, które specjalizują się w dostarczaniu żywego pokarmu w postaci owadów karmowych dla zwierząt egzotycznych. Dla potrzeb karmienia agamy brodatej najczęściej wykorzystywane są:

• Świerszcze (domowe, śródziemnomorskie, tureckie, kubańskie) – mogą być wykorzystywane w codziennej diecie. Świerszcze posiadają miękkie pancerzyki chitynowe, więc ich pogryzienie i strawienie nie będzie problematyczne dla agamy brodatej. Dodatkowo młode świerszcze są bardzo drobne, dlatego możemy dobierać ich wielkość do aktualnej wielkości agamy. Warto jedynie pamiętać, by nie pozostawiać świerszczy w terrarium na noc, ponieważ może zdarzyć się, że podczas poszukiwania pokarmu białkowego owady będą podgryzać agamę brodatą.
• Karaczany (tureckie, argentyńskie, szare, madagaskarskie i zielone) – również mogą stanowić podstawę codziennej diety agamy brodatej. Należy jednak pamiętać, że każdy gatunek karaczana będzie cechować się odmienną ruchliwością, szybkością rozmnażania, zapachem i wartościami odżywczymi. Najczęściej wybieranym gatunkiem karaczana jest karaczan argentyński (znany także pod nazwą dubia), który jest dość spokojny i nie wspina się po ściankach, więc ryzyko ucieczki z pojemnika hodowlanego jest minimalne. Pozostałe gatunki karaczanów potrafią wspinać się po ściankach lub są dość ruchliwe, co niektórych może odstraszać. Niemniej ta ruchliwość pobudza instynkt łowcy u agamy, która chętnie będzie gonić za żywym pokarmem i w ten sposób zapewnimy jej dodatkowy ruch i rozrywkę. Warto także pamiętać, że dorosły karaczan madagaskarski zawiera duże ilości chityny, dlatego nie powinien być stosowany w codziennej diecie, a jedynie jako smakołyk podawany raz na jakiś czas.
•  Szarańcza (pustynna i wędrowna) – z uwagi na swoje rozmiary jest szczególnie atrakcyjna dla dorosłych agam. Jest to najdroższy rodzaj karmówki, niemniej odpowiedni również do codziennego karmienia. Choć hodowla szarańczy jest nieco trudniejsza niż hodowla świerszczy i karaczanów, jeśli chcemy ograniczyć koszty na zakup karmówki, możemy także poprowadzić własną hodowlę w domu.
• Larwy mącznika i drewnojada – możemy je podawać w ramach urozmaicenia diety. Mimo że larwy mącznika oraz drewnojada są źródłem białka i tłuszczu, zawierają one także spore ilości chityny, która jest ciężkostrawna i może prowadzić do wymiotów lub zaczopowania, więc jej stosowanie na co dzień jest ryzykowne.
• Mysie noworodki i oseski – są one szczególnie zalecane dla samic, które składały jaja. Mysie oseski pozwalają agamom w szybkim czasie odzyskać zapasy wapnia, białka i witamin. Możemy też podawać je dorosłym jaszczurkom, które schudły po przebytej chorobie pasożytniczej. Jednocześnie należy pamiętać, że nie jest to pokarm, który powinien znajdować się w codziennej diecie – obfitość składników odżywczych może prowadzić do utuczenia agamy i otłuszczenia narządów wewnętrznych.

Pokarm roślinny – zielenina, warzywa i owoce

Wraz z dorastaniem agamy coraz większe znaczenie w jej diecie będzie odgrywał pokarm roślinny. Wachlarz możliwości jest w tym przypadku ogromny, więc możemy wypróbować wielu rodzajów zieleniny, warzyw i owoców. Zioła, które możemy podawać na co dzień to m.in.: roszponka, rukola, bazylia, oregano, melisa, tymianek, liście rzodkiewki, mięta, trzykrotka. Są one dostępne w większości sklepów spożywczych i marketach. W okresie wiosenno-letnim możemy także korzystać z dziko rosnących roślin, takich jak: mniszek lekarski, mlecz, koniczyna, babka lancetowata, dziurawiec, pokrzywa, melisa, lucerna. Powinniśmy jedynie uważać, by nie były to rośliny rosnące blisko drogi, ponieważ mogą one zawierać sporo zanieczyszczeń. Lepiej zbierać rośliny rosnące na łąkach i w miejscach, które są oddalone od działalności człowieka. Przed podaniem koniecznie powinniśmy je umyć.
W diecie agamy mogą znajdować się także kiełki roślin, np. słonecznika, rzodkiewki, rzeżuchy. Oprócz ziół możemy także podawać jaszczurce warzywa takie jak: marchew, cukinia, cykoria, ogórek, rzodkiewka, kapusta pekińska. Nie mogą one jednak stanowić podstawy diety, a jedynie mogą ją urozmaicać raz na jakiś czas. Jeśli zrezygnujemy z nich zupełnie, również nie wpłynie to negatywnie na zdrowie agamy.
Ostatnią grupą pokarmów roślinnych są owoce, choć tutaj warto zaznaczyć, że nie powinny one być stałym składnikiem diety, a jedynie dodatkiem, który podajemy rzadko. Zbyt często podawane owoce mogą uzależniać agamę od cukru i może ona odmawiać spożywania innych pokarmów. Owoce, które możemy podawać to np. truskawki, arbuz, morela, papaja, figi, borówka amerykańska, maliny, winogrono, gruszka, śliwka, brzoskwinia, żurawina.

Czego agama nie powinna jeść

Bezwzględnie powinniśmy unikać pokarmów, które mogą zaburzać gospodarkę wapniową lub być dla agamy trujące. Są to m.in. rośliny bogate w szczawiany (szpinak, szczaw) oraz awokado, jarmuż, sałata, rabarbar, kapusta, zielone części pomidorów i papryki, natka marchewki i pietruszki. Nie powinniśmy jej podawać także dziko żyjących owadów, takich jak np. pająki, świerszcze z łąki itd. Podobnie ma się sprawa z owadami z hodowli, które zbiegły i odnalazły się po kilku dniach. Nie mamy pewności, w jakich warunkach żyły owady i czy nie przeniosą na agamę szkodliwych substancji lub pasożytów.

Kiedy karmić agamę brodatą

Agama brodata do właściwej przemiany materii wymaga ciepła. Z tego względu pokarm, który jej podajemy, powinien być podawany, kiedy zwierzę będzie już wystarczająco nagrzane. Powinniśmy podawać pokarm przynajmniej trzy godziny po zapaleniu lampy grzewczej i nie później niż trzy godziny przed ich zgaśnięciem. Chodzi o to, by jaszczurka miała czas na strawienie posiłków, które przyjmuje. Jeśli będzie zbyt chłodno, jaszczurka może mieć kłopoty żołądkowe prowadzące do biegunki, zaczopowania lub wymiotów. Pora karmienia nie musi być stała, ważne żeby odbywało się to wtedy, kiedy lampy grzewcze są włączone.