Jak pracować z psem, wykorzystując model czterech aspektów wychowania

Chociaż model czterech aspektów wychowania powstał jako pomoc w przygotowaniu programu wychowawczego dla szkół, a więc z myślą o uczniach, równie dobrze może posłużyć… właścicielom psów. Oto na czym polega ta koncepcja i dlaczego warto uwzględnić jej założenia, jeśli chce się wesprzeć swojego pupila w stawaniu się najlepszą wersją siebie.

Tekst opracowała: Barbara Klasik-Przychodzeń
właścicielka ośrodka szkoleniowego „Piesełkowo”
www.facebook.com/Pieselkowo/

Podobnie jak ogrodnik, który pielęgnując roślinę, przyczynia się do jej prawidłowego wzrostu, opiekun psa ma ważną rolę do odegrania w kształtowaniu charakteru i zachowania swojego pupila. Podobnie jak w ziarnie zapisane są cechy rośliny, tak i w genach psa zakodowane są pewne zachowania i predyspozycje. Opiekun co prawda nie może zmienić jego genów, ale swoim podejściem może wpłynąć na rozwinięcie odpowiednich cech charakteru poprzez tworzenie właściwych warunków oraz nagradzanie pożądanych zachowań czy reakcji.

Akceptacja i odpowiednie warunki do rozwoju

Decydując się na powiększenie rodziny o psa, trzeba wziąć pod uwagę jego potrzeby, wynikające z naturalnych instynktów i cech danej rasy. Właściciel musi zrozumieć, czego potrzebuje pies, uwzględniając jego energię, temperament, potrzebę ruchu czy zdolności intelektualne. Na czym to polega? Przykładowo, psy pasterskie potrzebują zadaniowego podejścia, podczas gdy dla psów towarzyszących, które chcą bliskości i interakcji, byłoby to karą, a nie nagrodą.

Tym, co należy uwzględnić w wychowaniu psa, jest także jego dotychczasowa historia rozwoju. Warunki, w jakich szczenięta rosły, mogą mieć wpływ na ich zachowanie i podejście do otaczającego świata. Pies, który był narażony na negatywne bodźce lub cierpiał na brak właściwej stymulacji, może wykazywać zachowania niepożądane. Właściciel, który to zrozumie, będzie w stanie lepiej go wspierać w drodze do osiągnięcia zakładanych efektów.

W gestii właściciela leży także właściwe reagowanie na sytuacje problematyczne. Jeśli pies ma za sobą trudne doświadczenia lub wykazuje niepożądane zachowania, właściciel może i powinien podjąć działania naprawcze. Dopasowany do potrzeb oraz możliwości trening, edukacja i pozytywne podejście pomogą psu przezwyciężyć trudności i odzyskać spokój.

Jak widać, choć psy i rośliny to zupełnie różne istoty, to analogie w ich wychowywaniu są wyraźne. Podejście właściciela, zrozumienie potrzeb psa, tworzenie odpowiednich warunków, jak również reakcja na trudne sytuacje mają kluczowe znaczenie w kształtowaniu charakteru i zachowania czworonoga.

Cztery kluczowe zadania właścicieli psów

Przyjmując pod swoje skrzydła psa, stajemy przed czterema kluczowymi zadaniami.

Foto. Piesełkowo

Chociaż nie jesteśmy w stanie zmienić historii psa i warunków, w jakich do tej pory się rozwijał, możemy zadbać o to, by dalszy rozwój zapewnił mu wszystko, czego potrzebuje. Rolą opiekuna jest bowiem zagwarantowanie psu odpowiednich warunków do życia. Bez względu na przeszłość, trzeba dostosować warunki i środowisko do potrzeb swojego psa. Muszą być one bezpieczne i sprzyjające prawidłowemu rozwojowi oraz zapewniać odpowiednią aktywność ruchową i stymulację umysłową.
Opiekun musi również przewidzieć ewentualne wyzwania i niebezpieczeństwa, które mogą spotkać psa w przyszłości – np. interakcje z innymi psami, strach przed hałasem itp. Zadaniem właściciela jest (w miarę możliwości) uchronienie psa przed stresującymi go czynnikami i skuteczne zapobieganie potencjalnym problemom.
Decydując się na psa, powinniśmy także zdawać sobie sprawę, że nasz zwierzak będzie funkcjonował w określonym otoczeniu. W tym celu potrzebuje pewnych umiejętności, których musi się nauczyć. Rolą opiekuna jest zadbanie o odpowiednią edukację pupila (np. szkolenia, socjalizacja), by pies nie wykazywał nadmiernego niepokoju wobec innych psów czy osób oraz potrafił sprawnie funkcjonować w swoim środowisku.
Jeśli pies był wcześniej zaniedbany lub doświadczył traumy, opiekun musi w miarę swoich możliwości sprawić, by doznane krzywdy nie rzutowały na jego obecne życie. Te działania można nazwać korekcyjnymi lub naprawczymi. W efekcie mają one prowadzić do przywrócenia zaufania, likwidacji negatywnych nawyków i ułatwić psu odnalezienia równowagi.
Podsumowując, chcąc mieć w domu szczęśliwe zwierzę, opiekun psa musi podejść do swojego pupila z uwagą i troską. Tworzenie odpowiednich warunków rozwoju, zapobieganie problemom, kształtowanie właściwych umiejętności społecznych i rehabilitacja z traumy to kluczowe zadania, które pomagają psu rozwijać się jako zrównoważony członek rodziny.

Wykorzystać drzemiący potencjał

Wychowanie psa powinno być procesem rozwijania jego pozytywnych cech, umiejętności i zachowań, polegającym na pełnym wykorzystaniu drzemiącego w nim potencjału. Celem wychowania nie jest więc zmiana natury psa, lecz stymulowanie jego harmonijnego rozwoju w zgodzie z otoczeniem. W oparciu o to podejście, rola opiekuna polega na życzliwym i wspierającym towarzyszeniu psu w tym procesie.
Kształtowanie pożądanych postaw u psa i wzmacnianie pozytywnych wzorców zachowania osiąga się m.in. poprzez ustanawianie i przestrzeganie jasnych zasad regulujących zachowanie psa oraz stosowanie pochwał i nagród. Istotną kwestią jest także koncentrowanie się na zapobieganiu potencjalnym zagrożeniom, które mogą wpłynąć na jego rozwój.
Pozostaje jeszcze kwestia zachowań, które właściciel psa chciałby wyeliminować u swojego czworonoga, jak np. gryzienie butów czy przebywanie na kanapie. Proces korygowania niechcianych nawyków także można przeprowadzić z sukcesem, o ile tylko zrobi się to w przemyślany sposób, z pozytywnym nastawieniem.

Fot. Piesełkowo

Podsumowując, różne koncepcje uwzględniane w wychowaniu psów nie wykluczają się, ale raczej uzupełniają. Wspomaganie rozwoju, zapobieganie zagrożeniom, kształtowanie pożądanych postaw i korekta niechcianych wzorców zachowań to kluczowe aspekty w skutecznym wychowaniu psa. Przedstawione podejście nie tylko ułatwia opiekunowi zrozumienie potrzeb i etapów rozwoju zwierzęcia, ale także pomaga mu odpowiednio reagować na różnorodne wyzwania, które mogą pojawić się w trakcie wspólnego życia z pupilem.