Wymioty u psów i kotów

Wymioty, to objaw, który bardzo często skłania opiekunów zwierząt do wizyt u lekarza weterynarii. Ich główną funkcją jest ochrona przed spożytymi substancjami toksycznymi. Szczególnie u psów występuję skłonność do zjadania niepożądanych rzeczy, np. na spacerach. Przyczyny i konsekwencje mogą być różne, od nieistotnych do zagrażających zdrowiu, a nawet życiu pacjenta. Przede wszystkim należy je różnicować z ulewaniem.

Czym są wymioty?

Autorką tekstu jest lek. wet. Magdalena Sławek, internista w Specjalistycznej Przychodni Weterynaryjnej SpecVet w Warszawie.

Wymioty to proces czynny, jest to gwałtowny wyrzut treści pokarmowej, angażujący skurcze żołądka, gardła i brzucha. Może być poprzedzony mlaskaniem, ślinieniem, oblizywaniem czy zwiększonym przełykaniem.

Ulewanie to proces bierny, polega na cofnięciu się pokarmu z przełyku (zawsze sugeruję on chorobę przełyku, rzadziej gardła).

Wymioty treścią pokarmową mogą zawierać niestrawione jedzenie. Najczęściej jest to spowodowane zatruciem pokarmowym lub chorobami żołądka.

Wymioty żółcią pochodzą z dwunastnicy, gdzie jest ona wydzielana, są koloru żółtego, nierzadko pieniste.

Wymioty kałowe często zdarzają się przy niedrożności dalszego odcinka przewodu pokarmowego czy przy zaparciach.

Wymioty krwiste mogę mieć wygląd ‘fusów z kawy”, jest to nadtrawiona krew, która może pochodzić z żołądka. W przypadku świeżej krwi, należy zawsze sprawdzić czy nie jest to krwawienie z jamy ustnej np. dziąsła.

Najczęstsze przyczyny wymiotów u psów i kotów

Wymioty może wywoływać wiele czynników związanych z przewodem pokarmowym: nietolerancja pokarmowa/alergia, zapalenie żołądka i jelit, skręcenie lub wgłębienie jelit, niedrożności, pasożyty, ciała obce, nowotwory, choroby zakaźne (parwowirus, koronawirus, postać pokarmowa nosówki), choroby bakteryjne, zaburzenia motoryki, choroby wątroby i dróg żółciowych, zapalenia trzustki, zapalenia otrzewnej jak i niedotyczące układu gastrycznego: choroby nerek, nadczynność tarczycy (koty), nicienie sercowe (koty), niektóre leki, choroby uszu, choroba lokomocyjna, zwiększone stężenie wapnia we krwi, zmniejszone bądź zwiększone stężenie potasu we krwi, ropne zapalenie macicy, choroby ośrodkowego układu nerwowego (nowotwory, zapalenie mózgu, opon mózgowych). Mogą także pojawić się w skutek zaburzeń behawioralnych, po przejedzeniu, po zabiegach po znieczuleniu ogólnym.

W przypadku choroby lokomocyjnej ważne jest, aby od małego przyzwyczajać pupila do podróży, nie przekarmiać przed wyprawą, a w razie potrzeby podać odpowiednią tabletkę hamującą mdłości zaleconą przez lekarza weterynarii.

Badanie przyczyn wymiotów u psów i kotów

Młode osobniki częściej połykają ciała obce, a także przez jeszcze nierozwinięty układ odpornościowy są bardziej narażone na choroby zakaźne. U starszych zwierząt częściej rozwijają się choroby układowe i nowotwory. Ostre wymioty poniżej 7 dni sugerują zatrucie pokarmowe, połknięcie ciała obcego lub problemy dietetyczne. Na początku można w nich znaleźć treść pokarmową, potem sok żołądkowy i żółć. Wymagają one pilnej wizyty lekarskiej i diagnostyki. Przewlekłe wymioty powyżej 7 dni (nie muszą występować codziennie) mogą wskazywać na choroby narządowe. Nie są one intensywne. W przypadku wymiotów krótkotrwałych nie dłużej niż 3-4 dni, bez odstępów w badaniu klinicznym, lekarz weterynarii zaleci najprawdopodobniej leczenie objawowe – odpowiednie nawodnienie, podanie leków przeciwwymiotnych, rozkurczowych, zastosowanie odpowiedniej diety.

Jeśli takie postępowanie nie przyniosło efektów lub mamy do czynienia z wymiotami przewlekłymi lub wymiotami ostrymi ze złym stanem ogólnym należy wykonać wybrane badania diagnostyczne: badanie krwi (morfologia i biochemia), badanie kału, USG jamy brzusznej, RTG, badanie moczu, czasem nawet badanie endoskopowe. Badanie morfologiczne pokaże nam czy u zwierzaka nie występuję niedokrwistość, która może sugerować krwawienie do przewodu pokarmowego czy chorobę nerek. Z kolei wysoki hematokryt charakteryzuję odwodnienie. Podniesiona liczba leukocytów może mówić o procesie zapalnym na terenie układu pokarmowego. Obniżona liczba limfocytów często towarzyszy chorobom wirusowym. Podwyższona liczba eozynofili sugeruję alergie pokarmowe lub pasożyty. W badaniach biochemicznych możemy ocenić pracę nerek (mocznik, kreatynina), wątroby (alat, aspat), jelit (białko całkowite, albuminy, globuliny), tarczycę (t4), trzustkę (lipaza DGGR lub specyficzna lipaza trzustkowa), poziom jonów.

Warto pamiętać, że regularna profilaktyka: szczepienia, odrobaczania, kontrolne badania krwi i USG raz w roku, odpowiednia, dobrze zbilansowana dieta pozwolą utrzymać przewód pokarmowy w zdrowiu lub ewentualnie zdiagnozować chorobę w jej początkowym stadium.

Badanie moczu dostarczy dużo informacji o pracy nerek i wątroby – bilirubina w moczu (u psów może znajdować się fizjologicznie, u kotów zawsze oznacza to dysfunkcję narządu), a także nadnerczy – kortyzol. Wykluczenie chorób pasożytniczych – nicienie, pierwotniaki, kokcydia z kału jest szczególnie ważne u małych szczeniąt i kotów. Badania obrazowe należy wykonać koniecznie u zwierząt ze złym stanem ogólnym, szczególnie w przypadku podejrzenia ciała obcego lub niedrożności przewodu pokarmowego. Badanie radiologiczne uwidoczni cieniujące ciała obce, wielkość narządów, zmiany nowotworowe, poszerzenie jelit. Jeśli podejrzewamy perforacje bądź niedrożność warto uzupełnić to badanie o podanie kontrastu. Badanie USG służy do postawienia ostatecznego rozpoznania w przypadku ciał obcych, choroby narządów, zapaleń, wad wrodzonych. W trakcie badania oceniana jest szczegółowa budowa, wielkość narządów, oceniany jest ich przekrój, czy na terenie jamy brzusznej znajduję się płyn lub zmiany rozrostowe. Metoda endoskopowa jest szczególnie polecana w przypadku, krwawych lub przewlekłych wymiotów, w trakcie za- biegu można pobrać wycinki do badania histopatologicznego. Wymaga ona jednak leżenia w bezruchu, a zatem znieczulenia pacjenta.

Czy wymioty mogę uratować życie psa lub kota?

Ciało obce w wymiotach – skarpetka

Wymioty mogą też uratować życie pupila, w przypadku kiedy podejrzewamy, że nasz zwierzak zjadł substancję toksyczną – czekoladę, czosnek, cebulę, rodzynki, ibuprofen, paracetamol, toksyczne rośliny (np. bardzo lubiana monstera) należy niezwłocznie udać się do lekarza weterynarii aby do 1-2 godz. podać środek wywołujący wymioty. Przy okazji wizyty u lekarza weterynarii bardzo ważne jest podanie jak najwięcej informacji o problemie swojego pupila. Czy możliwe jest aby pies lub kot zjadł coś trującego/szkodliwego, czy zerwał się ze smyczy na spacerze, czy brakuje jego ulubionej zabawki, którą mógł połknąć. Jak długo trwają wymioty? Czy zaczęły się po zmianie karmy? Czy jest regularnie szczepiony i odrobaczany? Czy jest zabezpieczany na kleszcze? Czy jest osłabiony i apatyczny w domu? Czy ma inne objawy jak np. biegunka, brak apetytu. To pytania, na które warto znać odpowiedź. Bardzo cenne są filmy lub zdjęcia, które pozwolą określić charakter wymiotów i ich przyczyny. Warto też pamiętać, że u kota zdarzają się wymioty, które pozwalają oczyścić im przewód pokarmowy z nadmiaru włosów, które dostały się tam na skutek regularnego mycia. Nie powinny się jednak zdarzać częściej niż raz w tygodniu. Podjadanie trawy, to też chęć oczyszczenia żołądka i wywołania wymiotów, ciężko jednak określić na ile jest to akceptowalna fizjologia, a na ile już patologia. Jednorazowe sytuacje, nie powinni martwić.