W poniższym artykule chciałam przybliżyć ważne i często występujące schorzenie wieku dojrzałego naszych kocich podopiecznych. Istotne jest aby opiekun zdawał sobie sprawę z istnienia tego kociego problemu i zwracał uwagę już na pierwsze objawy choroby. Nadczynność tarczycy wcześnie wykryta pozwala na skuteczne leczenie umożliwiające czworonogowi komfortowe życie. Diagnoza w wielu przypadkach jest możliwa już podczas jednej wizyty w gabinecie.
Autorką tekstu jest
ANNA KORNECKA -KUPCZYŃSKA,
specjalista chorób psów i kotów
w SpecVet – Specjalistyczne Przychodnie Weterynaryjne
O kociej tarczycy słów kilka
Tarczyca u kotów jest gruczołem parzystym. Znajduje się po obu stronach tchawicy poniżej krtani. Jest ona na tyle mała, że u zdrowego kociego pacjenta nie będzie wyczuwalna. Mimo swoich niewielkich rozmiarów spełnia bardzo ważną rolę w organizmie wpływając na wiele procesów, układów i narządów naszych czworonogów. Wytwarza hormony zawierające jod, T3 (trójjodotyroninę) i T4 (tyroksynę). Hormony te regulują tempo metabolizmu, czyli szybkość z jaką przebiegają procesy biochemiczne organizmu. Zbyt mało hormonu powoduje spowolnienie tych procesów. Za dużo powoduje, że przebiegają za szybko.
Tarczyca u kota
Czym jest nadczynność tarczycy u kota
Jest to schorzenie głównie kotów starszych, które występuje najczęściej powyżej 10 roku życia (średni wiek 12-13 lat). Brak jest predyspozycji rasowych, choć u kotów syjamskich i himalajskich schorzenie to występuje rzadziej. Również płeć nie ma wpływu na występowanie choroby. Szacuje się, że na nadczynność tarczycy cierpi od 1,5 do 11,4% starszych kotów w skali globalnej.
Badanie palpacyjne szyi w celu stwierdzenia powiększenia tarczycy
Koty żywione odpadkami zawierającymi podgardle oraz karmą mokrą z dużą zawartością jodu i flawonoidów mogą być narażone na rozwój nadczynności tarczycy. Wymienia się również przyczyny zakaźne oraz immunologiczne. Najbardziej prawdopodobny wpływ na rozwój choroby mają jednak uwarunkowania genetyczne.
W nadczynności tarczycy u kotów dochodzi do nadmiernego wytwarzania hormonów tarczycy przez komórki pęcherzykowe. Najczęściej prowadzą do tego łagodne nowotwory (gruczolaki). Znacznie rzadziej przyczyną nadczynności są nowotwory złośliwe tarczycy (gruczolakoraki) – występują u ok. 3% kotów cierpiących na to schorzenie.
Objawy nadczynności tarczycy u kota
Najczęściej występujące objawy, które każą nam podejrzewać nadczynność tarczycy to utrata masy ciała, nadmierny apetyt, nadpobudliwość, zwiększone pragnienie i oddawanie większej ilości moczu. U wielu pacjentów pojawiają się wymioty, biegunka i zwiększona objętość kału.
Nierzadko mamy do czynienia również z problemami kardiologicznymi, nadciśnieniem i wtórnymi do niego problemami ze wzrokiem, spowodowanymi odklejeniem siatkówki.
Pobranie krwi do badań diagnostycznych
Jeśli zaobserwujecie Państwo któreś z tych objawów należy koniecznie udać się do swojego lekarza weterynarii w celu przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki.
Diagnostyka
Diagnostykę rozpoczynamy oczywiście od wywiadu z właścicielem. Jeśli nasuwa on podejrzenie hiperthyroidyzmu wykonujemy odpowiednie badanie kliniczne.
Konieczne jest omacanie szyi wzdłuż tchawicy od krtani aż do wpustu klatki piersiowej. U pacjentów z nadczynnością często wyczuwalne jest jednostronne lub symetryczne powiększenie tarczycy. W dalszej kolejności należy przeprowadzić pomiar ciśnienia krwi, osłuchiwanie serca, ocenę stanu wzroku pacjenta.
Podstawą rozpoznania będzie badanie krwi. U zdecydowanej większości pacjentów podwyższony jest poziom T4 (tyroksyny). W przypadku wątpliwego wyniku ze względu na dobowe wahanie poziomu T4 należy to badanie powtórzyć po 4-6 tyg. Jeśli wyczuwamy guzek i dodatkowo T4 znajduje się w 1/3 górnej normy, należy liczyć się z nadczynnością. Wpływ na poziom T4 mają inne choroby: cukrzyca, choroby wątroby, nerek, nowotwory. Powodują one, że poziom hormonów tarczycy jest obniżony i mogą być one w granicach normy.
Konieczne jest wykonanie szerokiego panelu obejmującego również morfologię, parametry nerkowe, wątrobowe, jonogram, proteinogram, poziom glukozy ze względu na ogólny wpływ hormonów tarczycowych na koci organizm.
Bezbolesny pomiar ciśnienia
Jeśli badania krwi potwierdzą nadczynność tarczycy należy wykonać badania uzupełniające:
-badanie echokardiograficzne serca
-badanie usg gruczołu tarczowego (w celu potwierdzenia/wykluczenia nowotworzenia)
-pomiar ciśnienia krwi
-badanie okulistyczne, jeżeli stwierdzone zostało nadciśnienie.
Leczenie nadczynności tarczycy u kota
W zależności od stanu pacjenta, dostępności metod leczenia oraz zaawansowania procesu chorobowego możliwe są różne metody leczenia.
Leczenie farmakologiczne:
Jest to najczęściej wybierany model postępowania. Wprowadzane są leki doustne hamujące syntezę hormonów tarczycy. Leki te stosowane są na stałe, do końca życia pacjenta. Zazwyczaj do terapii wybierany jest tiamazol. Dostępne preparaty mogą mieć formę syropu lub tabletek. Takie postępowanie wymaga regularnych, kontrolnych badań krwi zwłaszcza we wczesnej fazie leczenia. Podczas lekoterapii mogą wystąpić objawy uboczne jak: wymioty, zmniejszone łaknienie lub jego brak, letarg, silny świąd i uszkodzenia naskórka na głowie i szyi, nieprawidłowości hematologiczne. Wymienione działania niepożądane ustępują w ciągu 7–45 dni od zakończenia leczenia i występują bardzo rzadko.
Postępowanie chirurgiczne
Zabieg operacyjny polega na usunięciu zmienionych płatów tarczycy (tyreoidektomia). Jest to najskuteczniejszy sposób leczenia, ale możliwe są efekty uboczne jak np. wtórna niedoczynność. Pacjent musi przejść pozytywnie kwalifikacje do zabiegu. Nie każdy kot, zwłaszcza że mamy często do czynienia z pacjentami geriatrycznymi, może być poddany narkozie. Nadczynność tarczycy powoduje przyspieszenie metabolizmu i zwiększenie przepływu krwi przez nerki. W przebiegu schorzenia może dochodzić do utajenia niewydolności nerek. Obniżenie poziomu hormonów tarczycy ujawni w takim przypadku problemy nerkowe. Aby pacjenta zakwalifikować do znieczulenia należy najpierw wprowadzić terapię/leczenie doustne, aby wykluczyć niewydolność nerek.
Leczenie radioaktywnym jodem
Jest to metoda o wysokiej skuteczności, ale niskiej dostępności, ponieważ po- stępowanie to jest niebezpieczne dla ludzi. Zabieg ten musi być wykonywany w specjalnie przystosowanych klinikach, gdyż mamy do czynienia z radioaktywnością.
Dieta
We wspomaganiu leczenia bardzo istotną rolę odgrywa dobrze dobrana dieta. Obniżona zawartość jodu w pożywieniu będzie stanowiła wsparcie dla terapii doustnej. Pozwoli to na obniżenie dawek leku i większą skuteczność postępowania.
Podanie doustne leku w postaci syropu
Nadczynność tarczycy jest schorzeniem poważnym, wpływającym na cały organizm naszego pupila. Tak jak w wielu chorobach ważne jest wczesne wykrycie i wdrożenie leczenia. Warto u kotów powyżej 7 roku życia wykonywać kontrolne badania krwi co najmniej raz do roku i w oznaczeniach uwzględnić poziom hormonów tarczycy.