Prawidłowe żywienie psów polega na podawaniu im diety zaspokajającej specyficzne wymagania tego gatunku zwierząt. Jednak nie wszystkie psy potrzebują tego samego. Zapotrzebowanie czworonogów na składniki odżywcze i energię różni się w zależności od czynników takich jak: wiek, wielkość rasy czy aktywność fizyczna. Szczenięta, psy dorosłe i osobniki w podeszłym wieku mają odmienne wymagania żywieniowe, dlatego też powinny być karmione odpowiednio dopasowanym pokarmem.
Żywienie szczeniąt
Szczenięta mają większe zapotrzebowanie na składniki odżywcze i energię niż dorosłe zwierzęta (w przeliczeniu na kilogram masy ciała). Dodatkowo ich wymagania żywieniowe są różne w zależności od wielkości rasy i szybkości osiągania masy ciała dorosłego osobnika. Psy ras miniaturowych i małych osiągają rozmiary osobników dorosłych zdecydowanie szybciej niż psy ras dużych i olbrzymich. Rasy miniaturowe (np. yorkshire terier, chihuahua) uznaje się za dorosłe już w wieku 6- 8 miesięcy, psy ras małych (np. foksterier, mops, jamnik) około 9-12 miesiąca życia, a dużych (np. labrador retriever, owczarek niemiecki) i olbrzymich (np. bernardyn, nowofunland) w wieku 15-24 miesięcy. Do tego czasu powinny być one karmione zgodnie z potrzebami psów rosnących.
Specyficzne wymagania na składniki odżywcze i energię
Dieta szczeniąt powinna być kompletna i zbilansowana, czyli dostarczająca wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiednich ilościach, tak aby zaspokoić potrzeby intensywnie rozwijającego się organizmu. Pożywienie dla rosnącego psa powinno charakteryzować się wysoką strawnością (powyżej 80%), wartością biologiczną i odpowiednią kalorycznością. Młode zwierzęta mają, w porównaniu z osobnikami dorosłymi, wyższe zapotrzebowanie na tłuszcz, który jest głównym źródłem energii koniecznej do wzrostu i rozwoju. Wymagają one większej ilości białka, czyli materiału do budowy tkanek oraz witamin i minerałów niezbędnych m.in. do prawidłowego wzrostu szkieletu. Niezwykle ważne jest zbilansowanie wszystkich składników z energią dla zapewnienia właściwego wzrostu i jednocześnie zapobiegania nadwadze i otyłości. Szczególną uwagę należy zwrócić na zawartość oraz proporcje dwóch minerałów wpływających na rozwój układu kostnego – wapnia i fosforu. Ich stosunek w pokarmie powinien wynosić między 1:1 a 1,8:1 z przewagą wapnia. Jest to szczególnie istotne u szczeniąt ras dużych i olbrzymich, które są bardziej narażone na różnego rodzaju choroby wzrostowe układu ruchu. Dodatkowo ze względu na to, że żołądki szczeniąt mają dużo mniejsze rozmiary niż u dorosłych osobników, należy stosować pokarmy o właściwej gęstości kalorycznej (wyższej niż dla psów dorosłych) i zawartości składników odżywczych, aby w mniejszej porcji dostarczyć pupilowi wszystko to, czego potrzebuje.

Pokarmy, dopasowane do wymagań szczeniąt czy psich seniorów, umożliwiają zwierzętom dłuższe i zdrowsze życie
Żywienie psów starszych
Wraz z upływem lat organizm psa zaczyna funkcjonować inaczej, w związku z tym zmieniają się również potrzeby żywieniowe czworonogów. Podczas starzenia, które tak naprawdę rozpoczyna się już w momencie osiągnięcia dorosłości, pojawiają się różnego rodzaju zmiany w organizmie, które ograniczają możliwości adaptacji do zmieniających się warunków – zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. W układzie pokarmowym spada wydzielanie śliny i soku żołądkowego, spowolniona zostaje motoryka, dochodzi do upośledzenia wchłaniania. Obniża się także tempo metabolizmu. Pies zazwyczaj staje się mniej aktywny. W zależności od wielkości psa uznaje się go za seniora w różnym wieku. U ras miniaturowych i małych czas ten przypada w wieku około 9, u średnich – 8, dużych – 7, a olbrzymich już nawet 5-6 lat. Dzieje się tak zgodnie z założeniem, że pies staje się seniorem, gdy przeżyje 75-80% przewidywanej długości życia.
Specyficzne potrzeby starszych psów
Potrzeby żywieniowe seniorów zmieniają się, dlatego też pokarm, który otrzymują, powinien być inny niż dla psów dorosłych czy szczeniąt. Należy zwrócić uwagę na skład diety, formę pokarmu, a także sposób żywienia. U starszych psów często dochodzi do upośledzenia węchu, co powoduje, że ich pożywienie powinno być bardziej atrakcyjne pod względem zapachu. Spora część czworonogów cierpi w podeszłym wieku na różnego rodzaju choroby stomatologiczne, co także należy uwzględnić, wybierając dla nich pokarm (np. odpowiednia wielkość i kształt granul karmy suchej lub pokarmy mokre). U starszych psów zazwyczaj dochodzi do wzrostu ilości tkanki tłuszczowej i spadku beztłuszczowej masy ciała. Aktywność fizyczna seniorów ulega zmniejszeniu, podobnie jak tempo metabolizmu, co sprzyja wystąpieniu nadwagi i otyłości. Powoduje to, że zapotrzebowanie na energię jest u starszych czworonogów mniejsze niż u psów dorosłych. Kaloryczność pokarmu powinna wynosić około 4 kcal/g suchej masy. Bardzo ważne są kompletność i zbilansowanie diety, tak, aby pupil otrzymywał wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiednich ilościach i proporcjach. Istotna jest także właściwa zawartość włókna pokarmowego (nieco poniżej 5% suchej masy), które wpływa normalizująco na perystaltykę jelit – zazwyczaj obniżoną u seniorów. Warto, aby dieta była też wzbogacona o substancje wspomagające funkcjonowanie stawów jak glikozaminoglikany (GAG)
np. siarczan chondroityny, glukozamina oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Pokarm dla seniorów powinien zawierać również przeciwutleniacze (np. witamina E, karotenoidy, selen), które niszczą wolne rodniki, mające swój znaczny udział w procesie starzenia.
Pokarm dopasowany do wieku – dla zdrowia i długiego życia
Pełnoporcjowe karmy gotowe przeznaczone dla poszczególnych etapów życia psów (junior dla szczeniąt, dla psów dorosłych, senior – dla starszych psów) zaspokajają specyficzne potrzeby żywieniowe czworonogów zmieniające się wraz z wiekiem. Takie pokarmy, dopasowane do wymagań szczeniąt czy psich seniorów, umożliwiają zwierzętom dłuższe i zdrowsze życie, wspierając prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Aktualny stan wiedzy odnośnie zapotrzebowania pokarmowego psów i kotów oraz rekomendacji wartości odżywczych dostępny jest w polskiej wersji wytycznych żywieniowych FEDIAF, które możesz znaleźć na stronie:
Tekst został przygotowany przez zespół ekspertów POLKARMA w składzie:
Autor: Dr n. wet. Małgorzata Głowacka (Mars Polska)
Konsultacje merytoryczne:
Dr n. wet. Sybilla Berwid-Wójtowicz (Nestle Polska)
Dr Jacek Wilczak (SGGW)
Mgr inż. Anna Maria Ziembińska
Artykuł z magazynu PUPIL numer 2(34)/2024