Udar cieplny, to niewydolność krążeniowo-oddechowa. Wynika z przegrzania organizmu i co za tym idzie, również odwodnienia, czyli stanu, w którym poziom wody w organizmie spada do bardzo niskiego poziomu.
Jak rozpoznać odwodnienie
Autorką tekstu jest Angelika Szydłowska, technik weterynarii w Przychodni Weterynaryjnej Zdrowy Pupil w Lubinie
Czy Twój pupil jest odwodniony? Oto najczęstsze symptomy:
- suchy nos
- suche błony śluzowe (pod faflami)
- suche spojówki
- suche oko
- obniżenie elastyczności skóry
Najszybszy test, który możemy wykonać, to złapać palcami fałd skóry zwierzęcia na grzbiecie. Jeśli skórę pociągniemy i ta wróci szybko na swoje miejsce – będzie to znaczyć, że jest ono odpowiednio nawodnione. Jeżeli jednak ten fałd skóry stoi lub bardzo powoli wraca na swoje pierwotne miejsce, to mamy do czynienia z odwodnieniem – konieczna jest wówczas wizyta u lekarza, który poda zwierzęciu kroplówkę, zapewniając mu tym samym odpowiednie nawodnienie.
Objawy udaru cieplnego
Zwierzęta w bardziej lub mniej oczywisty sposób dają znać, że coś niedobrego się z nimi dzieje, coś im dolega:
- nieregularne ziajanie
- płytki oddech
- hiperwentylacja
- ślinotok
- pobudzenie lub osłabienie
- może pojawić się również biegunka i/lub wymioty
- suchość dziąseł i warg
- utrata przytomności
- często brązowieje podniebienie
- drgawki – to już w wyższym stadium
- kręci się w koło
- chowa się w nietypowych miejscach
- słabsze reakcje na bodźce zewnętrzne
- u kotów – wokalizacja
- przyspieszony oddech, charczenie, dyszenie, łapanie powietrza
- utrata orientacji
- może pojawić się nietypowe zachowanie, na przykład agresja
- szukają sobie chłodnego miejsca,
- mogą wystąpić napady padaczkowe, drgawki, niekontrolowane oddawanie moczu czy kału, wymioty
- ślady łap na podłodze (zwierzęta się nie pocą, ale w przypadku udaru ich łapy mogą zrobić się wilgotne, dlatego należy zwrócić uwagę na to, czy nie zostawiają śladów).
Nie wszystkie powyższe objawy muszą występować w tym samym czasie. Mogą pojawić się tylko niektóre z nich.
Pierwsza pomoc
- Stopniowo (żeby uniknąć szoku termicznego) schładzamy zwierzę.
- Przenosimy zwierzę w chłodne zacienione miejsce.
- Jeśli zwierzę jest przytomne – zapewniamy mu świeżą, letnią wodę.
- Wodę można podać w misce, jeśli zdarzy się, że zwierzę nie będzie chciało jej pić, możemy użyć strzykawki lub łyżeczki.
- Pod żadnym pozorem nie należy wlewać wody do pyska zwierzęcia, które jest nieprzytomne.
- Delikatnie i stopniowo zmoczyć sierść lub obłożyć wilgotnymi ręcznikami.
- Nie zapominamy o łapkach – trzeba je schładzać.
- Równomiernie schładzać kark i ogon.
- Jeśli wystąpiły wymioty lub ślinotok – wymyć pysk.
- Czuwać nad tym, aby język zwierzęcia był cały czas na zewnątrz. Można go skrapiać wodą.
- Warto, zwłaszcza w podróży, mieć przygotowany dla zwierzęcia spryskiwacz (taki, jak na przykład do kwiatków).
- Jak najszybciej udać się do weterynarza.
Odwodnienie nie musi występować na skutek ekspozycji na słońce. Może wystąpić również na tle bakteryjnym, na przykład, kiedy zwierzę ma problemy żołądkowe (wymioty, biegunkę). Jeśli takie dolegliwości trwają dłużej niż dwa dni konieczne jest zwrócić się o pomoc do specjalisty.
Z przegrzaniem mamy do czynienia, kiedy temperatura ciała zwierzęcia, psa lub kota, jest wyższa niż 40 stopni. Jego właściwa temperatura mieści się w granicach od 37,5 do 39,3 stopni. Wyższa oznacza gorączkę. U zwierząt nie ma czegoś takiego, co u ludzi nazywamy „stanem podgorączkowym”, od razu jest gorączka.
Często wydaje się nam, że jeśli zwierzęta nie są bezpośrednio wystawione na działanie promieni słonecznych, nie są narażone na wystąpienie udaru cieplnego. Nic bardziej mylnego!!!
Ponieważ przegrzanie nie musi być następstwem bezpośredniej ekspozycji na słońce. Jest szereg czynników, które mogą do niego doprowadzić, tj. zaduch, upał czy brak cyrkulacji powietrza w miejscu przebywania.
Na udar cieplny narażone są w szczególności rasy brachycefaliczne*, na przykład mopsy, buldogi (kiedy oddychają powietrze się nie schładza); a także szczenięta, kotki, suczki w ciąży, seniorzy, zwierzęta chore (np. z chorym sercem, krążeniem, nadwagą otyłością). Powinniśmy zwracać na nie szczególną uwagę w czasie letnich upałów.
*Rasy brachycefaliczne – rasy, które mają mocno skrócona kufę.
Wynikiem udaru cieplnego są późniejsze problemy neurologiczne.
Zapobieganie – Ograniczanie ryzyka przegrzania
Dobrze jest ustawić miski z wodą w różnych miejscach. Nie tylko tych co zawsze, ale także w innych – dodatkowych. Pamiętajmy, żeby zwierzę miało stały dostęp do świeżej wody. Jeśli jej nie wypija do końca, należy ją wymieniać co kilka godzin.
Trzeba pamiętać, że zazwyczaj, kiedy zostawiamy zwierzaka w domu, słońce jest w innym punkcie, niż wtedy, kiedy do niego wracamy. Pokój, w którym rano był cień, po południu może zrobić się nagrzany i duszny. Dlatego warto nie ograniczać się do jednego pomieszczenia, które pupil będzie miał do dyspozycji w czasie naszej nieobecności. Można również udostępnić zwierzęciu chłodniejsze pomieszczenie na przykład z terakotą. Płytki w łazience mogą w czasie upałów okazać się o wiele lepszym miejscem dla pupila niż nasza sypialnia.
Oprócz tego, ważna jest też cyrkulacja powietrza. Warto zostawić uchylone okna (ale zasłonięte zasłoną) lub włączoną klimatyzację, wentylację, wiatrak, itp.
Jeśli zwierzę dużo czasu spędza na zewnątrz, trzeba zapewnić mu miejsce, w którym będzie mógł się schronić w cieniu.
Powinniśmy również ograniczyć spacery i wyjścia w porach, kiedy słońce świeci najmocniej i jest duszno. Pamiętać też trzeba, że w lecie, nawet w godzinach wieczornych, chodniki mogą być jeszcze znacznie nagrzane i parzyć łapki zwierzęcia (warto przed wyjściem to sprawdzić, choćby dotykając ręką). Na lato również są preparaty do zabezpieczania łapek zwierzaków.
Nie należy zapominać o futrze – powinniśmy je w lecie regularnie wyczesywać, żeby usunąć nadmierny podszerstek, aby skóra mogła oddychać. Jeśli to konieczne skracać ją np. u groomera.
Jeśli używamy kolczatek lub innych metalowych elementów, najlepiej zamienić je na takie, które są wykonane z innego materiału. Metal nagrzewa się bardzo szybko i może dojść do poparzenia skóry.
POD ŻADNYM POZOREM NIE ZOSTAWIAĆ ZWIERZAKA W AUCIE!! Stojący samochód nagrzewa się bardzo szybko, nawet jeśli zostawi się uchylone szyby. Powietrze, w zależności od tego jaka jest temperatura na zewnątrz, może się momentalnie nagrzać nawet do 60 stopni, a lekko uchylone okno NIC NIE DA. Oprócz zagrożenia dla życia naszego pupila możemy spotkać się również z konsekwencjami prawnymi.
Również gryzonie narażone są na odwodnienie i udar!
W przypadku małych zwierząt:
- klatkę stawiać w odpowiednim miejscu, tj. zacienione, przewiewne, ale nie w przeciągach
- korytko klatki można z zewnątrz obłożyć zimnymi wkładami na przykład z lodówki
Jak zachęcić kota do picia?
Nawadnianie, stały dostęp do świeżej wody – to podstawa
Jeśli kot niezbyt chętnie pije wodę, warto spróbować podać mu ją w innej miseczce. Może okazać się, że z plastikowej nie smakuje mu tak, jak z ceramicznej czy szklanej (podobnie, jak niektórym z nas kawa smakuje najbardziej w ulubionym kubku). Można również ustawić miskę z wodą w innym miejscu – czasem stojąca zbyt blisko kuweta może stanowić problem. Warto również zwrócić uwagę na kształt miseczki. Być może podczas picia moczy wibrysy, co mu szczególnie przeszkadza?
Niektóre koty preferują bieżącą wodę – w takich przypadkach może sprawdzić się fontanna wodna, która zapewnia lepsze napowietrzenie wody.