Hodowla agamy brodatej – czyli jak przygotować się do posiadania jaszczurki?

 

Tekst powstał we współpracy z hodowlą Gady z brodą.

Więcej o agamach brodatych dowiesz się pod adresem: gadyzbroda.pl/agama-brodata/

 

Informacje o agamie brodatej – skąd czerpać wiedzę 

 

Pierwszym krokiem na drodze do posiadania agamy brodatej powinno być zebranie możliwie jak najwięcej informacji na temat wymogów jaszczurki, bowiem konieczne będzie odtworzenie warunków z jej naturalnego środowiska. Przy przeszukiwaniu sieci warto być ostrożnym i korzystać ze sprawdzonych i polecanych miejsc, unikając niezweryfikowanych źródeł:

1. Książki i publikacje specjalistyczne: warto poszukać pozycji napisanych przez ekspertów w dziedzinie herpetologii i korzystać tylko z tych publikacji, które są wydane stosunkowo niedawno. Stan wiedzy na temat agam brodatych na przestrzeni lat zmieniał się i aktualizował, więc książki wydane kilkanaście lat temu niekoniecznie będą posiadać bieżące informacje.

2. Strony internetowe poświęcone terrarystyce: istnieje wiele stron poświęconych hodowli i opiece nad agamami brodatymi. Wiele z nich posiada kompleksowe poradniki, które szczegółowo opisują tematykę hodowli agam brodatych. Strony hodowców dają również możliwość zadawania pytań, jeśli mamy wątpliwości. Niestety w sieci można też znaleźć nieprecyzyjne lub błędne informacje, więc warto konfrontować ze sobą kilka źródeł.

3. Organizacje i stowarzyszenia: organizacje herpetologiczne często oferują zasoby i informacje dotyczące opieki nad różnymi gatunkami jaszczurek, w tym nad agamami brodatymi.  Stoiska stowarzyszeń można napotkać np. na giełdach terrarystycznych, wiele z nich prowadzi również swoją działalność w sieci, np. na Facebooku.
4. Weterynarze specjalizujący się w gadach: w Polsce działa wielu weterynarzy, którzy wyspecjalizowali się w leczeniu chorób egzotycznych zwierząt. Warto polegać na ich wiedzy popartej wieloletnim doświadczeniem.
5. Edukacyjne filmy i kanały: na platformach takich jak YouTube można znaleźć wiele filmów edukacyjnych dotyczących agam brodatych, prowadzonych przez pasjonatów egzotyki i hodowców.
6. Grupy na mediach społecznościowych: wiele grup na Facebooku i innych platformach społecznościowych zrzesza opiekunów gadów, którzy dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniami. Warto dołączyć do kilku z takich grup i zapytać o zdanie osób, które już posiadają agamy brodate. W tym przypadku dobrze zachować czujność i konsultować uzyskane informacje np. z weterynarzem.

 

 

Przygotowanie terrarium dla agamy brodatej

 

Wielkość terrarium

Drugim krokiem po przyswojeniu wszystkich informacji będzie przygotowanie właściwych warunków bytowania dla agamy brodatej. Środowiskiem, w którym spędzi najwięcej czasu jest terrarium. To powinno mieć odpowiednią wielkość. Przyjmuje się, że minimalne wymiary terrarium powinny wynosić 120x60x60 cm. Nie ma przy tym znaczenia wiek agamy – nawet jeśli agama brodata będzie jeszcze młoda, możemy ją wprowadzić do dużego terrarium. Nie ma też górnej granicy jeśli chodzi o wielkość – jeśli mamy możliwość przygotowania większego terrarium, warto taką okoliczność wykorzystać.

Dorosła jaszczurka osiąga rozmiar do 50 cm, więc duża przestrzeń jest niezbędna, aby agama mogła się swobodnie poruszać, biegać i wspinać. Duże terrarium daje też możliwość podzielenia zbiornika na dwie strefy temperatur – chłodną i ciepłą.

Najpopularniejsze terraria to te wykonane z drewna, a konkretnie z płyty meblowej. Rzadziej spotykane, ale również odpowiednie są terraria szklane, trzeba jednak pamiętać, by wówczas zabudować przynajmniej 2 z 4 przezroczystych ścian, tak by agama czuła się bezpiecznie i nie była odkryta z każdej strony.

Terrarium powinno także posiadać wentylację grawitacyjną. By ją zapewnić, powinniśmy nawiercić otwory na dwóch przeciwległych ścianach zbiornika. Prawidłowo wykonana wentylacja grawitacyjna powinna posiadać pierwszy otwór na jednej ze ścianek terrarium na dole oraz drugi otwór na przeciwległej ścianie na górze lub na suficie zbiornika. Dzięki temu następuje wymiana powietrza – ciepłe ulatuje górnymi otworami, natomiast chłodne wlatuje dołem.

Oświetlenie UVB i ogrzewanie

Niezbędnym duetem w terrarium będzie oświetlenie UVB oraz lampa grzewcza, które odtworzą mikroklimat, pozwalający jaszczurce właściwie funkcjonować. Agamy brodate wymagają oświetlenia UVB, aby syntetyzować witaminę D3, która z kolei pomaga we wchłanianiu wapnia z pożywienia. Wapń jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju kości. Należy pamiętać, że właściwości lampy UVB z czasem słabną i w zależności od jej rodzaju konieczna będzie wymiana co 6 lub 12 miesięcy (nawet jeśli lampa będzie świecić, to nie będzie już emitować promieni UVB).

Lampa grzewcza powinna być dobrana tak, by temperatura pod nią tuż przy dnie zbiornika wynosiła 38-40 stopni. Ciepło pozwala agamie brodatej trawić pożywienie oraz regulować temperaturę ciała, więc nie możemy tego zaniedbać.

Obie lampy należy zamocować koło siebie, tak by agama brodata wygrzewając się, pochłaniała przy okazji światło UVB. Będą one razem tworzyć tzw. wyspę ciepła. Lampy najlepiej umieścić po jednej stronie terrarium, aby w razie potrzeby agama mogła ogrzewać się na jednym biegunie zbiornika lub ochładzać na drugim bez lamp, jeśli będzie taka konieczność.

W zależności od pory roku, lampy powinny świecić określony czas:

• wiosną i jesienią: 12 godzin,
• latem: 14 godzin,
• zimą: 10 godzin.

Na noc lampy należy wyłączyć, ponieważ i powinien nastąpić spadek do temperatury pokojowej.

Absolutnie nie należy stosować mat i kabli grzewczych – agama brodata powinna odbierać ciepło plecami. Leżąc na macie grzewczej zwierzę może przegrzać się, co może prowadzić do śmierci.

Podłoże w terrarium

Podłoże w terrarium dla agamy brodatej ma ułatwić jaszczurce przemieszczanie się – na śliskiej powierzchni płyty meblowej łapy jaszczurki rozjeżdżałyby się i w dłuższej perspektywie prowadziłoby to do problemów ze stawami. Co ważne – nie może to być każdy rodzaj podłoża i w centrum, po raz kolejny, powinniśmy postawić bezpieczeństwo i zdrowie agamy brodatej.

Największym ryzykiem w tym przypadku jest spożywanie podłoża przez jaszczurkę. Powinniśmy wybrać taki rodzaj ściółki, której agama nie połknie, a jeśli połknie, to ulegnie ona strawieniu i wydaleniu.

Doskonałym wyborem jest glina wędkarska połączona z piaskiem i wodą, której używamy do pokrycia dna terrarium. Gdy całość zaschnie i woda odparuje, powstanie twarda powierzchnia, której agama nie będzie w stanie zjeść. Takie rozwiązanie jednocześnie ułatwi nam czyszczenie dna. Młode agamy najlepiej trzymać na ręcznikach papierowych. Istnieją również inne alternatywy, takie jak np. podłoże z włókien roślinnych w formie granulatu.

Podłoża, których nie powinniśmy stosować, to drewienka bukowe, drobne kamyki, włókno kokosowe, granulat kukurydziany. Przypadkowe połknięcie przez agamę może prowadzić do zaczopowania przewodu pokarmowego i wówczas może być konieczna interwencja chirurgiczna, by wydobyć ciała obce.

Wystrój i wyposażenie terrarium

Jeśli mamy już terrarium, wybraliśmy oświetlenie oraz podłoże, powinniśmy zadbać o odpowiedni wystrój i wyposażenie terrarium. Do elementów, na które należy zwrócić uwagę możemy zaliczyć między innymi:

Miski:

• Miska na wodę: Agamy brodate potrzebują stałego dostępu do świeżej wody. Miska powinna być płytka i stabilna, aby jaszczurka mogła łatwo z niej korzystać. Należy pamiętać o codziennej wymianie.
• Miska na jedzenie: Umożliwia podawanie pokarmu w jednym miejscu, co ułatwia kontrolę ilości zjadanego pożywienia. Warto wybrać miskę z brzegami zagiętymi do środka – wówczas wrzucone owady, np. karaczany nie będą mogły z niej uciec.

Basen: Chociaż agamy brodate nie są typowymi pływakami, niewielki basenik może pozwolić im na ochłodę w gorące dni lub pomóc w procesie linienia. Niektóre jaszczurki również chętniej wypróżniają się w wodzie – wówczas należy pamiętać o jej wymianie na świeżą.

Ścianka strukturalna z półkami: Ścianka strukturalna z półkami pozwala na zwiększenie powierzchni użytkowej terrarium. Agamy brodate będą korzystać ze ścianki i wspinać się na półki, co zapewni im dobry punkt obserwacyjny. Ściankę możemy wykonać samodzielnie np. ze styropianu i zaprawy murarskiej. Wiele firm produkujących terraria dla zwierząt egzotycznych oferuje również gotowe ścianki strukturalne z półkami, które możemy umieścić w terrarium.

Termometr i higrometr:

• Termometr: Niezbędny do monitorowania temperatury w terrarium. Warto mieć co najmniej dwa – jeden w strefie ciepłej i drugi w strefie chłodnej.
• Higrometr: Umożliwia monitorowanie poziomu wilgotności w terrarium, co jest szczególnie ważne podczas procesu linienia.

Korzenie i tuby korkowe – urozmaicą teren, a dodatkowo będą pomagać agamie podczas linienia. Jaszczurka będzie ocierać się o elementy wystroju, by ułatwić zejście starej skórze.

 

 

Zakup agamy brodatej

 

Wybór hodowli agamy brodatej

Ostatnim i jednocześnie najprzyjemniejszym krokiem będzie wybór agamy brodatej. Najlepszym miejscem do zakupu tego gada jest hodowla agamy brodatej. Oto kilka powodów, dlaczego warto kupować zwierzę u pasjonatów:

1. Zdrowie zwierzęcia: Profesjonalni hodowcy dbają o swoje agamy brodate i zapewniają im odpowiednie warunki hodowlane. Dzięki temu agamy brodate zakupione w takim miejscu zazwyczaj są zdrowsze, lepiej odżywione i rzadziej chorują w porównaniu do tych nabytych  w innych miejscach.
2. Wsparcie po zakupie: Kupując agamę od doświadczonego hodowcy, otrzymujesz wsparcie w postaci porad dotyczących pielęgnacji, żywienia i zachowania zwierzęcia. Hodowcy zazwyczaj są pasjonatami i chętnie dzielą się swoją zweryfikowaną wiedzą z nowymi właścicielami.
3. Duży wybór odmian kolorystycznych: U hodowcy agam brodatych dostępnych jest wiele odmian, co pozwala na bardziej zindywidualizowany wybór w porównaniu z innymi źródłami zakupu. Do najpopularniejszych odmian agamy brodatej należą:

• Red: odmiana charakteryzująca się głębokim czerwonym kolorem skóry,
• Yellow: z jasnożółtym odcieniem skóry,
• Citrus: kolor skóry jaszczurki jest cytrynowy,
• Orange: z wyraźnym pomarańczowym zabarwieniem,
• Zero: o unikalnej, białej barwie.
  

  Agamy różne odmiany

Aklimatyzacja w nowym środowisku

Aklimatyzacja agamy brodatej to adaptacja zwierzęcia do nowego środowiska, szczególnie gdy zostaje przeniesione z hodowli, sklepu terrarystycznego lub innego miejsca do domowego terrarium. Jest to niezwykle ważny etap, który wymaga cierpliwości i odpowiedniej troski ze strony właściciela, aby zapewnić gadowi bezstresowe i bezpieczne zadomowienie się.

Oto kilka aspektów aklimatyzacji agamy brodatej:

1. Stres: Przeniesienie do nowego środowiska jest stresujące dla agamy. Może to wpłynąć na jej apetyt, poziom aktywności i ogólną postawę. Dlatego ważne jest, aby podczas pierwszych dni po przeniesieniu agamy do nowego domu dać jej dużo spokoju i przestrzeni. Nie powinniśmy jej wyjmować ze zbiornika, a jedynie doglądać.
2. Karmienie: W pierwszych dniach agama może odmawiać przyjmowania pokarmu. To normalne i wynika ze stresu związanego z przeprowadzką. Zwierzę znalazło się w nowych warunkach, więc zanim poczuje się bezpiecznie, może minąć kilka dni.
3. Obserwacja: W ciągu pierwszych tygodni regularnie obserwuj agamę, aby upewnić się, że nie ma żadnych oznak choroby. Jeśli zwierzę przez dłuższy czas będzie leżeć ze zmrużonymi oczami, może to wskazywać na obecność pasożytów w przewodzie pokarmowym.
4. Pasożyty: W trakcie aklimatyzacji, osłabiony organizm jaszczurki jest podatny na ataki drobnoustrojów. Pasożyty żyjące w jelitach w formie przetrwalnikowej mogą ujawnić się i wykorzystać moment osłabienia. Profilaktycznie zaleca się, by po 2 tygodniach zabrać próbkę kału jaszczurki do badań laboratoryjnych pod kątem pasożytów. W przypadku wykrycia, weterynarz zastosuje leczenie, pozwalające wrócić agamie do zdrowia.

 

Właściwa pielęgnacja agamy brodatej

 

Odżywianie i suplementacja

Proces karmienia agamy brodatej będzie zmieniać się w zależności od wieku jaszczurki. Młode agamy brodate mają inne potrzeby żywieniowe niż dorosłe osobniki. Oto jak powinna być karmiona młoda i dorosła agama brodata:

Młoda agama brodata (do osiągnięcia 8-12 miesięcy):

1. Białko zwierzęce: W tym okresie białko jest niezwykle ważne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju agamy. Młode agamy powinny jeść głównie owady, takie jak małe świerszcze, karaczany oraz szarańczę. Zwierzę należy karmić  codziennie, niekoniecznie o regularnych porach.
2. Rośliny: Chociaż białko jest ważne, młode agamy również powinny być przyzwyczajane do jedzenia roślin, które w przyszłości będą stanowić dominujący składnik diety. Warto podawać roszponkę, rukolę, trzykrotkę, bazylię, melisę, mlecz. Musimy też pamiętać, że nie każda roślina będzie odpowiednia do zjedzenia dla agamy. Należy unikać roślin posiadających wysoką zawartość szczawianów. Agama brodata nie może jeść kapusty głowiastej, sałaty, szczawiu, natki pietruszki.
3. Suplementy: Młode agamy brodate rosną bardzo szybko, dlatego ważne jest dostarczanie im suplementów wapniowych oraz witamin. Małe jaszczurki  powinny otrzymywać wapń bez dodatku witaminy D3 5 razy w tygodniu, natomiast 2 dni w tygodniu mieszankę witaminową przeznaczoną dla gadów z dodatkiem witaminy D3.

Dorosła agama brodata (powyżej 12 miesięcy):

1. Białko zwierzęce: Wraz ze wzrostem agamy brodatej jej zapotrzebowanie na białko maleje. Dorosłe jaszczurki  powinny jeść owady 2-3 razy w tygodniu.
2. Rośliny: W diecie dorosłej agamy brodatej większość pokarmu powinny stanowić rośliny, Można je podawać codziennie lub co drugi dzień.
3. Owoce: Owoce powinny stanowić tylko niewielką część diety agamy brodatej i być podawane sporadycznie z uwagi na wysoką zawartość cukru. Dobrymi owocami dla agamy brodatej są truskawki, maliny, figi, ale zawsze w umiarkowanych ilościach.
4. Suplementy: Dorosłe agamy wciąż potrzebują suplementów, ale podajemy je z mniejszą częstotliwością niż młodym osobnikom. Zaleca się podawanie wapnia bez witaminy D3 2 razy w tygodniu oraz mieszanki witaminowej z dodatkiem witaminy D3 raz na 2 tygodnie.

Niezależnie od wieku agamy brodatej, musimy pamiętać, by podawać pokarm co najmniej 2 godziny po zapaleniu lamp oraz nie później niż 2 godziny przed ich zgaśnięciem, ponieważ ciepło pobudza procesy trawienne w organizmie jaszczurki. Wielkość owada powinna być też dopasowana do wielkości agamy brodatej – małym agamom najlepiej podawać wylęg nie większy niż rozstaw między oczami jaszczurki.

Profilaktyka weterynaryjna i higiena

Profilaktyka weterynaryjna jest jednym z elementów związanych z dbałością o zdrowie agamy brodatej. Regularne wizyty kontrolne u weterynarza oraz odpowiednie postępowanie profilaktyczne pomogą zapewnić zdrowe i długie życie gadowi. Oto kilka kluczowych aspektów profilaktyki weterynaryjnej dla agamy brodatej:

1. Regularne wizyty kontrolne: Nawet jeśli  agama brodata wydaje się zdrowa, zaleca się coroczne wizyty kontrolne u weterynarza specjalizującego się w leczeniu gadów. Taki przegląd pozwoli na wczesne wykrycie potencjalnych problemów zdrowotnych. Do najczęstszych badań należą badania krwi oraz kału na obecność pasożytów. Weterynarz sprawdzi także, czy zwierzę jest właściwie suplementowane i nie grozi mu rozwój metabolicznej choroby kości.
2. Badania kału na obecność pasożytów: Regularne badania kału pomagają wykryć pasożyty wewnętrzne, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie agamy. Zaleca się przeprowadzanie takiej kontroli przynajmniej raz na pół roku, a najlepiej raz na 3 miesiące. Każda zmiana w zachowaniu agamy, np. nagłe chowanie się z ciemne miejsca, odmawianie spożywania pokarmu i apatia mogą świadczyć o obecności pasożytów wewnętrznych. W takich przypadkach również powinniśmy udać się do weterynarza. Do najczęstszych pasożytów atakujących układ pokarmowy jaszczurki zaliczamy nicienie i kokcydia.
3. Higiena terrarium: Regularne czyszczenie i dezynfekcja terrarium to klucz do zapobiegania wielu chorobom. Eliminacja odchodów, wymiana podłoża i dokładne czyszczenie całego terrarium przynajmniej raz w miesiącu pomoże utrzymać środowisko agamy w czystości. Dezynfekcję możemy wykonać np. myjką parową, mieszanką wody z octem lub ozonatorem. Istnieją też specjalne preparaty służące do dezynfekcji. Na czas czyszczenia powinniśmy wyjąć jaszczurkę z terrarium i wpuścić ją dopiero jak wszystkie zapachy będą niewyczuwalne.

Należyte dbanie oraz zrozumienie potrzeb agamy brodatej są kluczowe dla zapewnienia jej dobrostanu i długowieczności. Bez względu na to, czy chodzi o zapewnienie odpowiedniego środowiska, diety czy regularnych wizyt weterynaryjnych, zdrowie i szczęście agamy brodatej w dużej mierze zależy od zaangażowania jej właściciela. Jak w przypadku każdego zwierzaka, odpowiedzialność, wiedza i miłość stanowią podstawę udanej hodowli.